Dünyada yeşil dönüşüm için gerekli temiz enerji teknolojilerinde kullanılan kritik minerallerin piyasa büyüklüğü 2040’a kadar yüzde 137 artarak 770 milyar dolara ulaşacak.

Ülkelerin, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında belirledikleri net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmak için gelecek yıllarda temiz teknolojilere daha fazla ağırlık vermesi bekleniyor. Bu da başta elektrikli araçlar, batarya teknolojileri, yenilenebilir enerji projeleri ve enerji depolama alanında kullanılan kritik minerallere daha fazla ihtiyaç duyulacağı anlamına geliyor.

Söz konusu projelerde lityum, nikel, kobalt ve grafit tercih ediliyor. Ayrıca, güneş ve rüzgar enerjisi santrallerinde nadir toprak elementleri ve bakır da kullanılıyor.

AA muhabirinin Uluslararası Enerji Ajansı’nın “Küresel Kritik Mineraller Görünümü” raporundan yaptığı derlemeye göre, geçen yıl bu madenlere talep 33 bin 971 kiloton oldu ve bunun yüzde 24,2’sini temiz enerji kaynaklı kullanım oluşturdu.

Lityum, nikel, kobalt, grafit ve bakır madenlerine yönelik küresel talebin 2040’ta yüzde 92 artışla 65 bin 231 kilotona, talepteki temiz enerjinin payının ise yüzde 55,2’ye yükseleceği hesaplanıyor.

Nadir toprak elementleri talebi ise 2023-2040 yıllarında yüzde 89 artışla 176 kilotona yükselecek. Geçen yıl talep içerisinde yüzde 18 olan temiz enerjinin payı, 2040’ta yüzde 41’e ulaşacak.

En çok talep artışı lityumda olacak

Bu dönemde en büyük talep artışı yüzde 767 ile lityumda beklenirken, bu madeni yüzde 285,8 ile grafit ve yüzde 119,5 ile kobalt takip edecek.

Lityum, pil ve batarya üretimiyle elektrikli arabaların yanı sıra nükleer santrallerde soğutucu olarak ve roketlerde itici kuvvet sağlamada kullanılıyor. Ayrıca lityum, seramik ve cam yapımıyla ilaç sektöründe de değerlendiriliyor.

Geçen yıl dünyada 165 kiloton olan lityum talebi 2040’ta 1431 kilotona yükselecek. Söz konusu dönemde temiz enerji projelerinin lityum talebindeki payı yüzde 56’dan yüzde 91’e yükselecek.

Çelik ve elektrometalurji sanayisinde kullanılan grafitte talep, aynı dönemde yüzde 285,8 artarak 17 bin 873 kilotona, bu miktarda temiz enerjinin payı ise yüzde 28’den yüzde 63’e çıkacak.

Elektrik dirençleri, kesici ve delici aletler ile yüksek ısıya dayanıklı malzemelerde tercih edilen kobalt madenine yönelik talep 2040’ta 472 kiloton olacak. Aynı dönemde kobaltın elektrikli araçlarda kullanımına yönelik talep yüzde 350 artışla 279 kilotona ulaşacak. Böylece kobalt talebinin yüzde 59’unu temiz enerji kaynaklı talep oluşturacak.

Geçen yıl 3 bin 104 kiloton olan küresel nikel talebi 2040’ta yüzde 105,7 artarak 6 bin 386 kiloton olacak. Temiz enerji talebi ise yüzde 15’ten yüzde 56’ya yükselecek.

Elektrik üretim ve iletimi ile ilgili tesislerde yaygın kullanılan bakır talebi 2023-2040 arasında yüzde 51 artışla 39 bin 69 kilotona, temiz enerji kullanımına yönelik talep yüzde 50’ye çıkacak.

Piyasa değeri sıralamasında bakır ilk sırada

Yeşil enerji dönüşümünde önemli rol oynayan bu madenlerin toplam piyasa değeri 325 milyar dolar olarak hesaplanıyor.

Söz konusu kaynaklarda beklenen güçlü talep büyümesi, kritik maden piyasalarının genel değerinde de büyük artışı beraberinde getirecek.

Böylece, lityum, nikel, kobalt, grafit ve bakır ile nadir toprak elementlerinin toplam piyasa değeri 2040’a kadar yüzde 137 artışla 770 milyar dolara yükselecek.

Piyasa değeri bakımından bakır 330 milyar dolarla ilk, lityum ise 230 milyar dolar ile ikinci sırada yer alacak.

Dünyada 2023-2040 döneminde kritik madenlere talep miktarları şöyle:

Maden (kiloton)	2023	2040	Artış oranı (%)
Lityum	165	1.431	767
Grafit	4.632	17.873	285,8
Kobalt	215	472	119,5
Nikel	3.104	6.386	105,7
Nadir Toprak Elementleri	93	176	89
Bakır	25.855	39.069	51