0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dünya Tsunami Farkındalık Günü

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Aralık 2015’te 5 Kasım’ı Dünya Tsunami Farkındalık Günü olarak ilan etti. Bu gün, Japonya’nın yıllar içinde edindiği tsunami uzmanlığı ve acı tecrübelerinden yola çıkarak geliştirilmiştir. Birleşmiş Milletler Afet Riski Azaltma Ofisi (UNDRR) bu yılın temasını, “gelecek kuşağı 2004 Hint Okyanusu tsunamisinden alınan derslerle güçlendirmek” olarak belirledi.

2004 Hint Okyanusu Tsunamisi ve Alınan Dersler

2004’te Endonezya’nın Kuzey Sumatra kıyılarında meydana gelen 9,1 büyüklüğündeki zelzele, dev bir tsunaminin oluşmasına neden oldu. Bu felaketin akabinde alınan dersler, gençlerin afetler hakkında farkındalığını artırmayı ve bu bilgilerin jenerasyondan nesile aktarılmasını hedefliyor.

Tsunamilerin Oluşma Nedenleri

Tsunami, Japonca’da “liman dalgası” manasına gelir. Tsunamiler saatte 800 kilometre sürate ulaşabilir ve vurdukları kıyı şeritlerinde büyük can ve mal kaybına yol açabilir. Yüksek şiddette depremler, volkanik patlamalar ve heyelanlar, tsunamilerin esas nedenlerindendir. Bilim insanları, gök cisimleri okyanusa çarptığında da tsunami oluşabileceğini belirtse de, yakın tarihte bu türlü bir olay yaşanmamıştır.

Tsunami Kaynaklı Felaketler

• 1998-2017 yılları ortasında, tsunamiler nedeniyle 250 binden fazla kişi ömrünü yitirdi. Bu ölümlerin 227 bini, 2004 Hint Okyanusu sarsıntısı ve tsunamisinde gerçekleşti.
• 11 Mart 2011’de Japonya’nın Kuzey Pasifik kıyısında 9,1 büyüklüğünde bir zelzele ve sonrasında 39 metre yüksekliğinde tsunami meydana geldi. Bu afet, 18 binden fazla can kaybına neden oldu.
• 6 Şubat 2013’te, Solomon Adaları’nda 7,9 büyüklüğündeki zelzele sonrası oluşan tsunami, 10 kişinin vefatına ve 14 kişinin yaralanmasına yol açtı.
• 16 Eylül 2015’te Şili’de 8,3 büyüklüğündeki zelzele sonrası oluşan tsunami, 15 kişinin vefatına sebep oldu.
• 28 Eylül 2018’de Endonezya’nın Sulawesi Adası’nda 7,5 büyüklüğündeki sarsıntı sonrası meydana gelen tsunami, 4 bin 340 kişinin vefatına neden oldu.
• 15 Haziran 2022’de Tonga’daki volkanik patlama sonrası meydana gelen tsunami, 6 kişinin vefatına ve 20 kişinin yaralanmasına sebep oldu.
• 1 Ocak 2023’te Japonya’nın Noto Yarımadası’nda meydana gelen sarsıntıların tetiklediği tsunamilerde 26 kişi hayatını kaybetti.

BM Genel Sekreteri Guterres’in Mesajı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, tsunamiler ve öbür afetlerden korunmanın en değerli yollarından birinin eğitim olduğunu vurguladı. BM’nin “Herkes İçin Erken Uyarılar” teşebbüsü sayesinde, tehlikeli hava ve iklim olaylarından insanların korunmasının amaçlandığını belirtti. Guterres, “Eğitim, hayat kurtarmada çok önemlidir. Çocukların ve gençlerin iştiraki kritik değerdedir.” tabirlerini kullanarak devletleri, gençlerin afet farkındalığını artırmaya çağırdı.

Tsunami Riskine Karşı Hazırlık

UNDRR, farkındalık günü iletisinde, tsunami riskine karşı yeni stratejiler geliştirilmesi ve ihtar sistemlerinin güncellenmesi gerektiğini belirtti. Ayrıyeten, deniz ve okyanus kıyısındaki ülkelerde çocuk ve gençlerin tsunami farkındalığını artırmak için tatbikatlar önerildi. 2004’teki tsunami felaketi sonrasında, Hint Okyanusu havzasında “tsunami erken ihtar sistemi” kurulmuştu.

UNDRR Genel Sekreteri Kishore’un Mesajı

UNDRR Genel Sekreteri Kamal Kishore, 2004 Hint Okyanusu tsunamisinin, insanlık için afet risklerini anlamada bir “uyanış çağrısı” olduğunu belirtti. Kishore, “Kendimizi, çocuklarımızı ve gelecek kuşakları tsunamilerin tesirinden korumak için elimizden geleni yapmalıyız.” dedi.