Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu,
İstanbul’da düzenlenen Türkiye Yüzyılında Sürdürülebilir Ulaşım
Zirvesi’nin açılış oturumunda soruları yanıtladı.

Azerbaycan’ın
başkenti Bakü’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği
29. Taraflar Konferansı (COP29) kapsamındaki “Sürdürülebilir ve Dijital
Orta Koridor ve Ötesi” başlıklı Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı’na
katılımı hatırlatılan Uraloğlu, burada hem deneyimlerini paylaştıklarını
hem de diğer ülkelerin tecrübelerinden faydalanmaya çalıştıklarını
söyledi.

Sürdürülebilir ulaşım başlığında karbon
emisyonunu nasıl azaltabileceklerini, iklim değişikliğinin önüne nasıl
geçebileceklerini ya da bunun olumsuz etkilerini nasıl
azaltabileceklerini konuştuklarını dile getiren Uraloğlu, iklim
değişikliğinin sonuçlarına karşılık dirençli yapılar ve dirençli ulaşım
altyapısı yapılması gerektiğini anlattı.

Uraloğlu,
zirvede, aynı zamanda atıkla mücadelenin ele alındığını, sıfır atık
noktasında nelerin yapılabileceğine dair görüşmeler yaptıklarını
bildirdi.

“Kalkınma Yolu Projesi’nin yapımına önümüzdeki yıl başlama gayretindeyiz”

Bakan Uraloğlu, Kalkınma Yolu Projesi’nde ve Zengezur Koridoru’ndaki son duruma ilişkin soru üzerine, şu açıklamalarda bulundu:

“Kalkınma
Yolu, Basra Körfezi’nde Fav Limanı’ndan 1200 kilometrelik demir yolu ve
otoyolla Ovaköy Sınır Kapısı’na gelecek. Oradan da yaklaşık 2 bin 92
kilometrelik hatla Kapıkule Sınır Kapısı’na kadar gidebilecek. Tabii üç
tane denize açılması söz konusu. Hatta bu koridordan Rusya’ya ya da
Kafkasya bölgesine açılma söz konusu. Dolayısıyla bu proje kıymetli.
Neredeyiz? Projede Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak ve biz varız.
Burada proje bitme noktasına geldi. Finansmanını ve işletilmesi dahil
bunları konuşuyoruz. Önümüzdeki senenin içerisinde yapıma başlayabilir
miyiz diye bir gayret içerisindeyiz. Ama elbette Irak’ta mesafe almanın
zorluklarını da biliyoruz. Ama istediğimiz hızda olmasa da o projede
ilerliyoruz. O proje gerçekten Türkiye’ye, coğrafyaya ciddi katkı
sağlayacak.”

Uraloğlu, Türkiye’nin Zengezur
Koridoru ile Azerbaycan’a ve Türk dünyasına doğrudan bağlanabilme imkanı
olacağını kaydederek, bu koridordaki çalışmalardan bahsetti.

“Ermenistan, Zengezur Koridoru’nun kendi ülkesinden geçmesi için istekli”

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, 224 kilometrelik Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu
Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi’nin ihalesini yaptıklarını
kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Muhtemelen
önümüzdeki yılın ilk aylarında ona başlamış olacağız. Buradaki soru bu
güzergahın Ermenistan’dan mı İran’dan mı geçeceği? Burada tamamen
Azerbaycan’ın ne dediğine bakıyoruz. Mesela Uluslararası Yol
Federasyonu’nun Dünya Kongresi’ni İstanbul’da düzenlemiştik. Ermenistan
Ulaştırma Bakanı geldi, onunla da konuşmuştuk. Onların bu güzergahın
kendi ülkelerinden geçmesi noktasında bir isteklerinin ve iradelilerinin
olduğunu söylemek isterim. Oradaki Azerbaycan’ın ne dediği bizim için
kıymetli. Biz de ona göre vaziyet alırız. Diğer taraftan projenin
hızlıca ilerlediğini söyleyebiliriz.”

Uraloğlu,
akıllı ulaşım ve bölünmüş yollara ilişkin soruya karşılık, bölünmüş
yolların kentlere sağladığı katkıdan bahsederek, 2002’de 6 bin 101
kilometre olan bölünmüş yol uzunluğunu 29 bin 500 kilometrelere
getirdiklerini anlattı.

Burada Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük bir irade ve imkan ortaya koyduğunu ifade
eden Uraloğlu, “Sadece 6 il birbirine bağlanabiliyordu. Şu anda 77 il
birbirine bölünmüş yollarla bağlanabiliyor. 2002’de sadece 8,5 milyon
olan araç trafiği bugün 30,5 milyona çıktı. O gün şehirler arasındaki
ortalama seyahat hızı 40 kilometre saatti. Bugün 90 kilometre saate
çıktı. 30,5 milyon olmasına rağmen.” şeklinde konuştu.

“(Akıllı yol) Muhtemelen 2026’da da ilk denemelere başlarız”

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, akıllı ulaşım projelerine
ilişkin bir yorum üzerine, akıllı ulaşım altyapılarının çok pahalı
olduğu için tam kapasite kullanılması gerektiğini söyledi.

Yola
yerleştirilecek her türlü sensör, kamera ve akıllı levhalarla birlikte
önce aracın yolla, sonra aracın araçla haberleşmesini sağlayacaklarını
vurgulayan Uraloğlu, şu açıklamalarda bulundu:

“Bu
noktada akıllı ulaşım sistemlerini test edeceğiz. Güney Kore’de yoğun
bir şekilde kullanılıyor. Amerika’da belli modeller var. Ama biz kendi
modelimizi üretiyoruz. Bu konuda Türksat ve Karayolları Genel
Müdürlüğümüz yoğun bir şekilde çalışıyor. ASELSAN elbette sürecin
içerisinde. Hasdal ile İstanbul Havalimanı arasında 30 kilometrelik
kesimde inşallah deneme sürecini başlatıyoruz. Bunu yapabilmek için de
altyapı dediğimiz fiber optiklere de ihtiyacımız var. 15 kilometre
Türkiye’de bir fiber optik ağı döşeyeceğiz. Aynı zamanda haberleşmede ve
bu akıllı yollarda da onu kullanmış olacağız. Önümüzdeki birkaç yıl
içerisinde pilot uygulamaları görmüş olacağız. (Hasdal ile havalimanı
arasında) Önümüzdeki sene imalatlara başlarız. Muhtemelen 2026’da da ilk
denemelere başlarız.”

“Dünya Bankası ile üçüncü köprüden geçecek demir yolu projesinin görüşmeleri sürüyor”

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, demir yollarında son 22 yılda yapılan
yatırımlardan bahsederek, 2 bin 251 kilometresi yüksek hızlı ve hızlı
tren yolu olmak üzere 3 bin kilometre yeni demir yolu inşa ettiklerini
ve bu alandaki uzunluğu yaklaşık 14 bin kilometreye çıkarttıklarını
söyledi.

Demir yolu uzunluğunda 2028 hedefinin 17
bin 500-18 bin kilometre olduğunu, 2053’te bunu yaklaşık 29 bin
kilometreye çıkartacaklarını dile getiren Uraloğlu, demir yolu
taşımacılığının çevre kirliliğini önleme ve ihracatı artırma gibi
katkılarından bahsetti.

Uraloğlu, ülke genelinde
açılacak yeni demir yolu hatlarına ilişkin bilgiler vererek, Yavuz
Sultan Selim Köprüsü’nün üzerinden geçecek demir yolu hattına ilişkin
Dünya Bankası ile görüşmelerin sürdüğünü, ihaleyi gelecek yıl yapmayı
hedeflediklerini bildirdi.

“İstanbul’un 1000 kilometrelik metro hattına ihtiyacı var”

Bakan
Uraloğlu, kent içi raylı sistemlerine ilişkin soruya yönelik, artan
nüfusa karşılık artık toplu ulaşımın yerin altına indirilmesi
gerektiğini söyledi.

İstanbul’a şu anda 1000
kilometrelik metro hattı gerektiğini ancak mevcut uzunluğun yaklaşık 400
kilometre olduğunu, bunun da 170 kilometresini Bakanlığın yaptığını
dile getiren Uraloğlu, şu anda devam eden 22 kilometrelik raylı sistem
projelerinin bulunduğunu anlattı.

“Bunları
tamamladıktan sonra bizim İstanbul’da Bakanlık olarak yapacağımız bir
şey yok.” ifadesini kullanan Uraloğlu, şöyle devam etti:

“Ana
arterler, mesela havalimanı bağlantıları tamam bizim görevimiz ama onun
haricindekiler belediyenin görevidir. Belediye ancak talep ederse,
Cumhurbaşkanı’mız da uygun görürse Bakanlığa geçer bu sorumluluk. Yoksa
tamamen sorumluluk belediyelerin kendilerinde. Bu noktada yapılması
gereken birçok iş var. Mesela, ‘Yolları yaparak biz trafiği çözemeyiz’
diyen belediye başkanlarımız var. Tamam hani geçmişte yapılan bir yolu
belki kapatmanız da gerekecektir. Yayalaştırmanız da gerekecektir ama
mutlaka onun alternatifini koyarak. Yoksa alternatifini koymadan söylem
olarak belki kulağa hoş geliyor olabilir ama doğru olmadığını
söyleyebilirim. Aşağı yukarı 14 ilde yaptığımız, planladığımız işler
var. Bakanlık olarak bunları takip ediyoruz.”

“Havalimanı sayısı 60’a çıkacak”

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, havacılıkta yaptıkları projelerden
bahsederek, 2002’de 34 milyon olan hava yolu yolcu sayısının bu yıl 230
milyona çıkmasını beklediklerini söyledi.

Havalimanı
sayısını 26’dan 58’e çıkarttıklarını, bu sayısının devam eden 2
projeyle muhtemelen 2026’da 60’a çıkacağını dile getiren Uraloğlu, “Şu
anda 130 ülkede 347 noktaya uçuyoruz. Böyle başka bir ülke yok. Sene
sonuna kadar da 349 olacak. Bunlar ileriyi planlayarak ve gereklerini
yaparak oluyor.” diye konuştu.

Uraloğlu, İstanbul
Havalimanı’nı bu yıl 80 milyon yolcunun kullanmasını beklediklerini
kaydederek, “Dünyada paralel 3 piste aynı anda operasyon sadece
Amerika’da yapılabiliyor. Biz inşallah 17 Nisan’da İstanbul
Havalimanı’nda uygulamaya geçeceğiz. Gerekli eğitimleri aldık.
Kapasitemizi bir anlamda da katlamış olacağız. İstanbul Havalimanı’ndaki
hedefimizin de yıllık 200 milyon yolcu olduğunu söylemek isterim.”
ifadelerini kullandı.

Denizcilik alanında hayata
geçirdikleri proje ve yatırımlara işaret eden Uraloğlu, liman sayısını
152’den 217’ye yükselttiklerini, orta vadede yeni liman ihtiyaçlarının
olmadığını ancak bölgesel ihtiyacın bulunduğunu bildirdi.

Uraloğlu,
“Mesela Akdeniz’de böyle bir ihtiyacımız var. Mersin ve Adana’da bir
proje çalışmamız devam ediyor. Bazı yerlerde kapasite geliştirmeyle
ilgili çalışmalarımız var. Mesela Rize İkizdere Lojistik Merkezi’ne
devam ediyoruz. İnşallah 2026’da orayı faaliyete açmış olacağız.
Denizcilikle ilgili yatırımların birçoğunu yaptık. Ancak yat bağlama
kapasitesini biraz daha geliştirmemiz gerekiyor. 8 bin olan yat bağlama
kapasitesini yanlış hatırlamıyorsam 25 binin üzerine çıkardık ama
yetmiyor. Bu noktada yapmamız gerekenler var. Devam edenler ve
planladıklarımız var. ” şeklinde konuştu.

“2025’in ilk çeyreğinde 5G ihalesini yapmak istiyoruz”

Bakan
Uraloğlu, 5G’ye geçişle ilgili net takvimin açıklanacağını belirterek,
“Önümüzdeki senenin ilk çeyreğinde ihalesini yapmak istiyoruz. 2026’nın
hemen başında da ilk sinyali verelim diye bir gayretimiz var. Ama şu
anda Türkiye’de 30 tane tesiste bunun deneyimlendiğini, 5G lisansının
verildiğini söylemek isterim.” açıklamasında bulundu.

Türkiye’de
farklı platformlarda 75 milyona yakın sosyal medya kullanıcısı
bulunduğunu dile getiren Uraloğlu, “Gerçekten dinamik, çok hızlı gelişen
ve değişen bir süreç. Buna yönelik biz bir dünya kanuni ve hukuki
düzenlemeler yaptık. Ama dediğim gibi değişen duruma göre bunları
mutlaka revize etmemiz elbette gerekiyor.” diye konuştu.

Uraloğlu,
Instagram’ın kapatılma ve yeniden erişime açılma süreciyle o dönemde
şirketle aralarında yaşananları anlatarak, sözlerini şöyle tamamladı:

“Artık
sosyal medya platformlarının tamamının temsilcisi var. Bizim
söylediklerimizi dikkate almak durumundalar. İki hafta önce 119 FETÖ’cü
hesabı kapattırdık. Biz yasakçı zihniyette olmak istemiyoruz. Esasında
yasakçı zihniyette olan tam da bu platformların bir kısmı. Sizin
paylaşımınızı engelliyor, yasaklıyor ve buna müsaade etmiyor. Onlar size
müsaade etmezken, ülke olarak hassasiyetlerinizi dikkate almayana
gereğini yapmak durumundasınız. Biz kapatmaktan, yasaklamaktan yana
değiliz.”