Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, “Yaşlılara Saygı Haftası” dolayısıyla yaptığı açıklamada, yaşlanma konusundaki ulusal politikaları, yaşlıların aktif ve sağlıklı yaşlanması çerçevesinde, aile bütünlüğü içinde ve sosyal yaşamla bağlarını koruyarak geniş bir hareket alanı oluşturacak biçimde şekillendirdiklerini vurguladı.

Yaşlılara kurumsal bakım hizmetleri yerine, öncelikle aileleri ve yakınları yanında bakım desteği aldıkları, sosyal yaşamla bütünleştikleri bir model sunmayı amaçladıklarını kaydeden Göktaş, “Kuşakların birlikte yaşadığı bir Türkiye için çalışıyoruz. Yaşlılarımızın toplum içinde aktif, üretken ve saygın bir şekilde mutlu bir yaşam sürdürmeleri için çalışmalarımıza devam ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Göktaş, Bakanlığın koordinasyonunda hazırladıkları Yaşlanma Vizyon Belgesi ve bunun doğrultusunda hayata geçirilecek 183 faaliyeti içeren, 2023-2025 yılları arasında uygulanacak Yaşlı Hakları Ulusal Eylem Planı’nın geçen yıl kamuoyu ile paylaşıldığını anımsattı.

Bakan Göktaş, “Yaşlı bireylerin yaşa bağlı farklılaşan ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran 16 hedefe yönelik 51 eylem alanı kapsamında belirlenen faaliyetleri hayata geçirmek için çalışmalarımızı yürütüyoruz.” ifadesini kullandı.

“İhtiyaç analizi yapacağız”

Göktaş, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de yaşlı nüfusunun arttığına, bugün yüzde 10 olan 65 yaş ve üzeri nüfus oranının 2030’da yüzde 12,9, 2040’ta ise yüzde 16,3 olmasının beklendiğine dikkati çekti.

Bakan Göktaş, Bakanlık olarak yaşlanmanın belirgin bir nüfus dönüşümü içerisinde muhtemel etkilerinin ortaya konması sağlanarak, yaşlı bireylere yönelik sosyal politikaların oluşturulmasında yaş ve cinsiyet bazında ayrıştırılmış demografik ve sosyoekonomik verilerin oluşturulması amacıyla Türkiye Yaşlı Profili Araştırması yaptıklarını bildirdi.

Araştırma kapsamında 22 bin 640 hanede çalışma hayatından sosyal yardımlara, yaşlı haklarından toplumsal hayata katılıma kadar 9 başlıkta yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdiklerini aktaran Göktaş, şunları kaydetti:

“Yaşlılara yönelik hizmetlere yön vermek amacıyla ilk kez gerçekleştirdiğimiz Türkiye Yaşlı Profili Araştırması’nda elde ettiğimiz sonuçları 22 Mart Cuma günü kamuoyuyla paylaşacağız. Proje ile yaşlı vatandaşlarımıza yönelik sunulan hizmetlere ilişkin göstergelerin bütüncül olarak değerlendirilmesini sağlayacak bir sistem altyapısı oluşturacağız. Yaşlıların her türlü riskten korunmasını ve iyileştirici tedbirler alınmasını sağlamaya yönelik politikalara temel teşkil edecek somut veriler elde edeceğiz. Yaşlıların mağdur olmadan riskleri tespit ederek ihtiyaç duyulan destek hizmetlerine ulaşmasını sağlayan koruyucu ve önleyici müdahaleleri içeren bir yapıya kavuşturulmasına yönelik ihtiyaç analizi yapacağız. Yaşa Dayalı Ayrıştırılmış Veri ve İzleme Mekanizması oluşturacağız. 4 yılda bir güncelleyeceğimiz veriler doğrultusunda hizmetlerimizi günün koşullarına göre ele alacağız.”

Yaş dostu hizmet modelleri yaygınlaştırılacak

Yaşlılara yönelik yaş dostu hizmet modellerini çeşitlendirip yaygınlaştırdıklarını da belirten Göktaş, hayata geçirdikleri aile odaklı bakımı destekleyen “Bütünleşik Bakım Modeli” ile yaşlının ihtiyacına göre kurumsal bakım, evde bakım yardımı, evde bakıma destek ve gündüzlü bakım modellerini uyguladıklarını aktardı.

Göktaş, yaşlı bireylerin aileleri yanında bakım hizmeti almalarını sağlamak üzere öncelik verdikleri Evde Bakım Yardımı’ndan yaklaşık 133 bin yaşlı bireyin faydalandığını bildirdi.

Psikososyal rehabilitasyon, gündüz bakım ve evde destek hizmetleri sunulan 37 Gündüzlü Bakım ve Aktif Yaşam Merkezinde yaşlılara hizmet verdiklerini ifade eden Göktaş, şu bilgileri paylaştı:

“Huzurevlerimizde bugün dünya standartlarının üzerinde hizmet sunuyoruz. 2024 Ocak ayı itibarıyla Darülaceze Başkanlığı da dahil olmak üzere Bakanlığımıza bağlı 168 huzurevinde 14 bin 712 yaşlıya, diğer kamu kuruluşlarına ait huzurevlerinde ise 1940 yaşlıya hizmet sağlanıyor. 267 özel huzurevinde 17 bin 872 yaşlımız hizmet alıyor. Kamu ve özel sektör dahil olmak üzere 38 bin 463 huzurevi kapasitesi ile 29 bin 682 yaşlımıza bakım hizmeti veriyoruz.”

Türkiye’de ikamet eden ve sosyal hizmete ihtiyaç duyan, 65 yaş üstü yaşlıların korunması ve desteklenmesi amacıyla 2016’da başlattıkları Yaşlı Destek Programı (YADES) ile evde bakım, gündüz bakım, evde sağlık, manevi destek, gönüllülük faaliyetleri gibi çeşitli hizmet modelleriyle bütünleşik bakım hizmetlerini geliştirdiklerini belirten Göktaş, YADES Projeleri ile bugüne kadar 2022 yılı projeleri dahil olmak üzere, Ocak 2024 itibarıyla 7 yılda toplamda 35 belediyede 61 farklı proje ile 87 bin 797 hanede 128 bin 491 yaşlı bireye ulaştıklarını kaydetti.

“11 dijital bahar odası kuruldu”

Bakanlık olarak aktif ve sağlıklı yaşlanma vizyonu doğrultusunda yaşlı vatandaşların gelişen dünyaya uyum sağlamaları amacıyla dijital becerilerini güçlendirmeye yönelik çalışmalar yürüttüklerini aktaran Bakan Göktaş, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bu kapsamda pilot uygulaması 2021 yılında İstanbul’daki 5 huzurevinde başlatılan Yaşlılara Yönelik Dijital ve Finansal Okuryazarlık Eğitimleri’ne toplam 43 ilde huzurevlerinden hizmet alan 1923 yaşlımız katıldı. Ayrıca Bakanlığımıza bağlı huzurevlerimizde bakım altında bulunan yaşlıların dijital okuryazarlığını geliştirmek amacıyla geliştirilen ‘Dijital Bahar Projesi’ kapsamında Turkcell iş birliği ile Ankara İstanbul, Bursa, İzmir, Osmaniye, Aydın, Samsun ve Erzincan’daki huzurevlerimizde 11 dijital bahar odası kuruldu. Teknoloji odalarımız, huzurevi sakinlerine uzaktaki sevdikleriyle bir araya gelme imkanını tanıyor.

Literatürde üçüncü yaş üniversitesi olarak anılan ve Türkiye’de farklı üniversitelerin kampüsleri bünyesinde Tazelenme Üniversitesi gibi farklı isimler altında faaliyet gösteren eğitim yapılanmalarında ise 60 yaş ve üzeri bireylerin ihtiyaçlarına özgü oluşturulmuş eğitim programları çerçevesinde toplamda 5 bin 665 yaşlımıza eğitim veriliyor. Ülkemizde uygulanan bu özgün eğitim modelinin tanıtılması ve bu konuda farkındalık oluşturulması, aktif ve sağlıklı yaşlanma vizyonumuz perspektifinde büyük önem arz ediyor.”