Kokunun İnsanlar Üzerindeki Etkisi

Kokunun ruhsal durum, hafıza, duygular, eş seçimi, bağışıklık sistemi ve hormonları etkilediği yönünde iddialar bulunmaktadır. Araştırmacılar, kokunun en basit tanımıyla istekleri doğrulayan bir ruh hali ürettiği ve bu yüzden etkili olduğu yönünde belirttikleri bilinmektedir. İnsanın koku alma sistemi zaman içerisinde değişir ve hem kötü hem iyi kokuları, çok güçlü olmadıkları durumlarda, belirlemekte zorlanır. Buna kokusal adaptasyon adı verilir ve bir kokuya ya da esansa adapte olmak için genellikle bir saat gibi bir süre yeterlidir.  Koku yoğunluğu olan bir ortamda çalışan insanlar genellikle bu esansa adapte olur ve kokusunu ayırt edemezken dışarıdan bu ortama girenler kokuyu derhal ayırt edebilir. Güzel kokunun, insanı ruhsal ve psikolojik açıdan da ferahlattığı bilimsel olarak ispat edilmiştir. Psikolojik durumları değiştirebilir ve bu değişmeler tedavide kullanılabilir. Güzel bir koku kişiyi canlandırıyor. Coşku, mutluluk, özgüven gibi iyi hissetme duyguları verebiliyor. Bazı kokuların yatıştırıcı, dinlendirici etkileri var.

Kokuseverlerin Dikkatine! Kokuların İnsan Psikolojisi Üzerindeki Etkileri Nelerdir

Günlük yaşantımızda hepimiz parfüm sıkıyoruz, deodorant sıkıyoruz ve bir şeyleri kokluyoruz.
Kokular davranışları etkiler mi?
Sağlıklı bir insan, günde binlerce kez koku alır ve on binlerce koku molekülünü içine çeker. Bu durum, her nefeste farklı kokuların algılanmasına neden olur. Alınan bu kokuların insan davranışlarını etkileyip etkilemediğine dair farklı araştırmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmaların sonuçlarına göre; kokular, davranışları etkiler.

Kokuların, insan davranışı üzerinde etkili olmasının temelinde, beyinde gerçekleşen süreç vardır. Koku molekülleri, burunda yer alan koku reseptörleri tarafından algılandığında, bu durum limbik sistemde yer alan koku alma merkezine iletilir.

Limbik sistem; duyguların ve hafızanın kontrolünü yapan, iştah ve sinir sistemini kontrol eden hipofiz bezi ve hipotalamus ile bağlantılıdır. İşte bu durum, kokuların davranışları etkilemesine neden olur.

Koku alma merkezi ile vücuttaki her işlemi kontrol eden hipofiz bezi ve hipotalamusun bağlantılı olması, kokuların davranışlar ve duygular üzerine etkili olmasının temel nedenidir. Dolayısıyla her insanda bu durum yaşanır. Kişinin koku algısına bağlı olarak yaşanan bu etkinin şiddeti farklılık gösterebilir.

Koku Hafızasının Duygu ve Davranışlara Etkisi
Her duyu organının kendine has hafızası vardır. Nasıl ki gördüklerinizi uzun süre hatırlıyor ve hafızanızda saklıyorsanız, aldığınız kokuları da belli bir süre hafızanızda saklarsınız. Koku hafızası olarak isimlendirilen bu durum, davranışlar ve duygular üzerinde etkilidir.

Daha önce sizi çok mutlu olduğunuz bir anda almış olduğunuz kokuları, daha sonraki süreçte duyduğunuzda, geçmiş mutluluklarınızı hatırlarsınız. İşte bu durum, kokuların davranışları etkilediğinin en önemli işaretlerinden biridir.

Kokuların Davranışları Etkilediğini Gösteren Örnekler
Kokuların, davranışları etkilediğini gösteren çok sayıda örnek vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Bir kişinin iştah durumu, algılanan kokuya göre değişebilir. Örneğin, yemek yemekten hoşlandıkları bir kokunun varlığını hissetmek iştahı artabileceği gibi, kötü kokuların varlığı ise iştahın azalmasına neden olabilir.
Hoş bir koku durumunda kişinin mutlu ve huzurlu olma olasılığı artarken, kötü bir koku hissedilmesi halinde ise kişinin mutsuz ve gergin olma olasılığı artabilir.
Yemek yemeyi düşünmeyen biri, güzel yemek kokularını duyduğunda fikri değişebilir.
Hafif ve serinletici bir kolonya kokusunun, kişiyi rahatlatması ve mutlu etmesi, kokuların davranışlar üzerine olan etkisine dair bir başka örnektir.
Kokuların insanlar üzerinde tedavi etkisinin bile olduğu bilimsel olarak doğrulanmıştır. Kokular yıllardır insanların tedavilerinde kullanılıyor. Aromaterapi koku üzerinden bir tedavi yöntemidir. Kokular tedavi haricinde bilinçaltını da etkiliyor. Kokular insanlar üzerinde öğrenme, korku, mutluluk, hatıralar üzerinde etkisi vardır. Duygusal hatıraları çağrıştırabilen kokular insanlarda kötü etkiler de yaratabiliyor. Yani korkuları da tetikleyebiliyor.
Bunun yanında Fantozmi denilen hayali kokular alma, ortamda bir koku uyaranı yokken zihnimizin koku algılaması olarak tariflenebilir. Bu durum özellikle psikolojik hastalıklarda çok sık rastlanır. Şizofreni hayali koku alma durumunun en sık eşlik ettiği psikiyatrik hastalıkdır.
Kokular, davranışları etkiler mi?
Yapılan araştırmaların sonuçlarına göre; kokular, davranışları etkiler.
Kokuların, insan davranışı üzerinde etkili olmasının temelinde, beyinde gerçekleşen süreç vardır. Koku molekülleri, burunda yer alan koku reseptörleri tarafından algılandığında, bu durum limbik sistemde yer alan koku alma merkezine iletilir.
Limbik sistem; duyguların ve hafızanın kontrolünü yapan, iştah ve sinir sistemini kontrol eden hipofiz bezi ve hipotalamus ile bağlantılıdır. İşte bu durum, kokuların davranışları etkilemesine neden olur.
Koku alma merkezi ile vücuttaki her işlemi kontrol eden hipofiz bezi ve hipotalamusun bağlantılı olması, kokuların davranışlar ve duygular üzerine etkili olmasının temel nedenidir. Dolayısıyla her insanda bu durum yaşanır. Kişinin koku algısına bağlı olarak yaşanan bu etkinin şiddeti farklılık gösterebilir.

Kokular para harcamamızı etkiler mi?

Kokular bize ürün satın aldırabiliyor. Chicago Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, güzel kokular insanların ürünleri %84 oranında daha çekici bulmalarını sağlıyor. Bazı markalar özellikle ürünlerine etkili parfümler sıkıyor ki o ürün satılabilsin. Mesela tuvalet kağıdı gibi…
Aromatik kokular ve etkileri
Kokuların bu kadar önemli olduğu gerçeği ile birlikte yüzyıllardır uygulanan aromaterapi ile bir çok insan sağlığına kavuşmuştur. Çeşitli bitkisel yağların kullanıldığı süreçte koku hafızası da önemli bir etken olmaktadır.
Yasemin
Yasemin kokusu insanlar üzerinde güzel hisler bırakabiliyor. İnsanlar stresli ve endişeli olduğunda psikolojik olarak rahatlamış ve sakinleşmiş hissediyor. Böylece insanlar daha huzurlu ve mutlu hissediyor. Bazı insanlar üzerinde alerjik etkisi olan yasemin o insanlar için huzursuzluk kaynağı oluyor.

Lavanta
Lavanta kokusunun insanın uykusunu getirdiğini biliyor muydunuz? Lavanta ayrıca aromaterapi üzerinde de kullanılıyor. İnsanlar üzerinde ayrıca stres, depresyon ve kas ağrısı gibi sorunlara da çare oluyor.

Papatya
Papatya kokusu insanlardaki histeri, depresyon, korku ve gerilimi dindirir. Güzel ve saf duyguları harekete geçiren papatya insanın içinde huzur hissi bırakır. Anti-alerjik olmakla  birlikte hassas ciltler için çok faydalıdır.

Gül
Gül kokusu insanlar üzerinde en yüksek frekansı olan kokudur. Frekansının yüksek olması hem ezber muhakemesini artırır hem de göğüs ve kafa çakrasını açarak insanların yaptığı işten verim almasını sağlar. Eğer gül koklarsanız günlük hayattın koşturmasından bir nebze de olsa arınabilirsiniz.

Çam ağacı kokusu
Çam ormanlarında bir süre vakit geçirdiğinizde kendinizi daha iyi hissediyorsunuz degil mi? Çam ağacı insanlar üzerinde antidepresan bir etkiye sahiptir. Çam kokusu temiz bir zihin oluşturarak odaklanmayı da artırır.

Yeni eşya kokusu
Çoğu insan evine yeni bir kitap, yeni bir eşya geldiğinde kendini mutlu ve huzurlu olur. Bazı insanlar hatta yeninin kokusu olduğunu söyler. Yeni eşyalar insanlar üzerinde huzur ve değişikliği çağrıştırır.

Doğalgaz kokusu
Doğalgazlar evlere dağıtılırken uyarıcı olması için içine bir miktar koku eklenir. Doğalgaz  insanların dikkatini çeker ve korkutur. Doğalgaz kokusu aldığımızda davranışsal olarak evi kontrol etmek ve boşaltma isteği uyandırır.

Anne kokusu
Anneler cennet kokar. Kaç yaşımızda olursak olalım onun kokusunu aldığımızda mutlu ve huzurlu hissederiz. Bebekler de hayata geldiklerinde ilk anne kokusunu alır ve annelerin kokularını aldığında sakinleşip, kendilerini güvende hissederler. Çünkü annenin varlığı üzerimizde , şefkat, sıcaklık hissettirir.