ÇOCUKLARDA İRADE EĞİTİMİ

1

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Çocuklar ham nefis ile doğar, yani yaratılır. Ham nefis; Mânevî terbiye ile kötülüklerinden arındırılmamış; insanın içindeki bütün süflî arzulardır; kulu Rabb’inden uzaklaştıran bütün menfî temâyül ve duygulardır. Yani canı ne zaman, neyi isterse, o zaman yiyen, onu yiyen; oyuncaklarını, ebeveynini paylaşmayan; dünyaya yeni gelmiş insan nefsidir. Ve bu bebek, çocuk, birey, nefis eğitilmek için dünyaya gönderilir. İrade eğitimi doğumla başlamakla beraber 2 yasinda birçok kural daha net koyulmaya başlanmalıdır. Çünkü bu süreç tedricen, kademe kademe yapılmak zorundadır.
İslâm dini 7 yaşında ki çocuğun namaz kılmasıni emreder. Peki 7 yaşındaki çocuk nasıl namaza başlayacak?! Ön hazırlık yapılmalı. 2 yaşından itibaren ufak ufak sure ezberleri, hareket talimleri, el göz koordinasyonu kurulmalı. Ve hatta zaman takibi öğretilmeli. Bunlarda ilk olarak ebeveynin liderliğinde başlar. Yaşına göre sorumluluklar verilmeli. Örneğin; 1 yaş çocuğumuza yemekten önce elleri yıkamak, sofraya bı kaşık koymak, yemekten sonra sofradan kaşıkları kaldırmak, yerdeki örtüyü kaldırmak, ufak tefek kirli çamaşırları sepete atmak gibi görevler ile sorumluluk bilinci, ve zaman yönetimi kazandırılmali.. Günlük sorumlulukları planlanmalı.bunlarin hepsi zamanla çocuğa verilebilir. Hepsi bir günde yuklenilmemeli.
Çocuklar için günlük yapılacakları planlarken;
✨Kul olarak yapması gerekenler
✨Evlat olarak yapması gerekenler
✨Öğrenci olarak vs şeklinde düşünmek dengeyi sağlayabilir.
✨Akıl,ruh,beden dengesi de gözetilmeli.

Bizler çocuklarımızdan değil, çocuklarımıza karşı sorumluyuz.. Bu ayrıntıya dikkat edilmeli.
Sahabe efendilerimiz çocukları oruç tutarken oyalansinlar diye kumaştan bebekler yaparlarmış. Yani daha bebekle oynayacak yaşta iken o çocuklar oruç tutarlardı. Bu bir talimdir, alistirmadir. Saatlerce oruçtan bahsetmiyoruz tabiki, yaşının ve bünyesinin el verdiği kadar. Günümüz ebeveynligine bakıldığında yolda, okulda, otobüste, parkta, misafirlikte… sürekli çocukları oyalamak için bı besleme durumu var. İlla abur cubur değil, bı ceviz, fındık, hurma, incir de aynı şeydir. Çocuk aç kalmayı bilmiyor, dolayısıyla haz erteleyemiyor. Sürekli yeme halinde, bedeni değil ruhu aç çocuklarımızın ve dahi biz yetişkinlerin bile…
Öğretilerin hepsi tedircen, kademe kademe yapılır.
İrade; doğru seçimlerde sebat ederek dengelenir. Bir işi yapabilmek için diğer işleri erteleyebilmektir. Akşam yemek vaktinde, kitap okumak yerine yemek hazirliyorsak bu bir seçimdir, hayat seçimlerimizden ibarettir. İrade kas gibidir. Zamanla kuvvetlenir. İstemesede yapmalı. Yetiskinlikte namaz vakti geldiğinde, tüm seçenekleri eleyip namaza yönelebilmesi için 2 yaşındaki seçimler önemlidir. Kendi hazlarini erteleyebilmeli.
Gazali; çocuklarda yeme alışkanlığının çokluğuna dikkat çeker. Yeme şehveti olarak tanımlar bu durumu. Bugün yaşasa muhtemelen çocuklardaki aşırı mal sevgisine de dikkat çekerdi. Yeme alışkanlığına sınır çekilmesi, çocuğun diğer şehvetlerine ve isteklerine de set çekilmesine anahtar olur. Her çocuğun ayrı sandalyesi, tabağı, çatalı kaşığı, hatta odası var. Çocuk eskiden sadece yemeğini paylasamazken şimdi malını da paylaşmak istemiyor. Ailelerin sınır koyması lazım ki iradeler sağlam olsun. İstemese de o oyuncak paylaşılmali. Unutulmamalı ‘ kalpler ancak Allah’ın elindedir.’ Biz sevdiremeyiz. Allah sevdirir. Biz sadece süreçten mesuluz, sonuç Allah’ın elinde.
Bazı çocuklar bı bakıştan anlarken, bazı çocuklar 2-3 sefer söyletir, bazı çocuklarda 20 sefer söyletir..Bu durum mizacla ilgilidir. Her ebeveyn çocuğunu tanımakla yükümlü. Nasıl anliyorsa o şekilde anlatılmalı.
İslam’da ilk edep kuralları sofrada başlar. Örneğin aile büyüğünü, babayı beklemek, hep birlikte yemek gibi. Burda nefis terbiyeye başlar işte. İstemese de bekleyecek. Ne yiyeceğine ebeveyn, ne kadar yiyeceğine çocuk karar verebilir. Bununla beraber 5-6 yaş civarında ara öğünlerde sınırlandırmaya gidilebilir. Her kafasına estiğinde kendini mutfakta bulmamali. Kendini başka şeylerle meşgul edebilmeli.
Giyim kurallari ise ikinci seviyede ele alınmalı. Giyilen kıyafetlerin boyutları, genişlikleri sadece aile içinde bile olsa dikkat edilmeli. Diz kapağı göbek deliği önemli bir ölçüdür, öncelikle ebeveyn bu tutuma dikkat ederken, evlada da ne giydirildigi önem arz eder. Belli sınırlar içinde hürriyeti hayatımıza dahili etmeliyiz. Çünkü İslam’a girişte zorlama yoktur ancak Allah’ın müslüman kulundan beklentileri vardır.
Çocuğumuza ihtiyaç ölçüsünü vermeliyiz. Günümüz ebeveynleri markete, oyuncakciya girdiğinde 1 hakla sınırlandırmaktan bahsediyor. Oysaki biz yetişkinlere o bir hak bile verilmiyor çoğu zaman. Her kuyumcunun önünden geçişte bir altın hakkımız nasıl olmuyorsa, her markette de bir hak veremeyiz. Bı sefer alındıysa diğerinde artık bunun bir ihtiyaç olmadığı çocuğa da belirtilmeli. Bu durum hazzı kontrol altına almayı sağlar, iradeyi kuvvetlendirir.
‘ Bu kabağı yemeden oyun oynayamazsin.’ değil, ‘bu kabağı yedikten sonra oyun oynayabilirsin.’ denilmesi çocuk üzerinde daha olumlu etki bırakır. Bazı durumların sıralı olması eğitimi kolaylaştırır.
Yaş artışıyla birlikte sorumluluklarda artırılmalı. 2 yaşındaki çocuğun yemek zamanı sadece çatal kaşığı koyup aile büyüğünü beklemesi gerekirken, 10 yaşındaki çocuğumuz yemek yapımına da dahil olmalıdır. Ortam musaitliginde yemek malzemelerinin alımına,seçilmesine bile dahil edilebilir.
İradeyi kuvvetlendirmeye çalışmak, kişinin kendi sürücü koltuğuna oturmasına benzer. Rota doğru girildiyse, kişi kendi seçimlerinin sonucunu yaşar.