AB’ye aşırı sağı destekleyen Elon Musk’a karşı harekete geçmesi için baskı artıyor

ABD’nin 47. başkanı seçilen Donald Trump’ın yeni yönetiminde de yer alacak Musk’a yönelik tepkiler, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisini öven ve bazı Avrupalı siyasetçileri hedef alan paylaşımlarıyla başladı.

• Eski İskoçya Bölgesel Başbakanı Yusuf, Musk ve aşırı sağ ile mücadele edilmesi gerektiğini belirtti
• Aşırı sağcı lider Weidel ile Musk’ın X’teki canlı yayını Alman medyasında eleştirildi
• Alman aşırı sağcı lider Weidel, Musk’la X canlı yayınında İslam karşıtı söylemlerde bulundu
• Belçika Başbakanı De Croo, AB Komisyonunun Musk’a karşı harekete geçmesini istedi
• Eski AB Komisyonu üyesi Breton’a göre, X’in Avrupa’da yasaklanması hukuki olarak mümkün
• Avrupalı uzmana göre, Elon Musk’ın eylemleri aşırı sağı “normalleştirmeyi” amaçlıyor
• Alman uzmana göre Elon Musk şubattaki seçimleri manipüle etmeye çalışıyor
• İngiliz Bakan Phillips: Elon Musk kendi işine baksın, Mars’a gitme çalışmalarına devam etsin
• X’in sahibi Elon Musk ile Avrupa arasında aşırı sağa destekle başlayan kavga büyüyor
• İngiliz milletvekilinden Elon Musk’a tepki: Siyaset, dünyadaki zenginlerin oyuncağı olamaz
• Norveç Başbakanı, Musk’ın diğer ülkelerin siyasi meselelerine karışmasını endişe verici buluyor
• İngiltere Başbakanı Starmer, Elon Musk’ı “yalan ve yanlış bilgi yaymakla” suçladı

Sosyal medya hesabından AfD’ye ilişkin “Almanya’yı sadece AfD kurtarabilir.” ifadesini paylaşan Musk, daha sonra bu görüşünü genişletti.

Musk, Welt am Sonntag gazetesinde misafir köşe yazarı olarak kaleme aldığı makalede aşırı sağcı partiye desteğini yineleyerek “Almanya için son umut kıvılcımı.” değerlendirmesinde bulundu.

İngiltere’de aşırı sağcı grupların başında gelen ve hapis cezasına çarptırılan İngiliz Savunma Ligi’nin eski lideri Tommy Robinson’ın serbest bırakılması için çağrıda bulunan Musk, aşırı sağcı liderin “siyasi mahkum” olduğunu ileri sürdü.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonunun Teknolojik Egemenlik, Güvenlik ve Demokrasiden Sorumlu üyesi Henna Virkkunen’e konuya ilişkin mektup yollayan Alman AP Milletvekili Damian Boeselager, Musk’ın platformun kodunda bir “çarpan” kullanmış olabileceği ve bunun da “kendi erişimi için algoritmanın tarafsızlığını zedelediği” anlamına geleceğine ilişkin endişelerini iletti.

Mektubunda X’in algoritmik kullanımının Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamındaki şeffaflık gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını soran Boeselager, Musk’ın eylemlerinin DSA’ya uygun olup olmadığının incelenmesini istedi.

“Başka bir ülkeden bir hükümet yetkilisinin seçimlerinizi etkilemeye çalışması, diplomatik açıdan sorunludur”

Boeselager, AA muhabirine yaptığı yazılı açıklamada, AB Komisyonunun Musk’a karşı harekete geçmemesini, “Kurallar çiğnendiğinde bir hakeme ihtiyaç duyulur.” ifadesiyle eleştirdi.

Siyasi ve ekonomik gücün kesişimi konusundaki endişelerine değinen Boeselager, bu durumun demokratik süreçler ile özgürlüklere yönelik tehditlere yol açabileceğine işaret etti.

Boeselager, “Başka bir ülkeden (gelecekteki) bir hükümet yetkilisinin seçimlerinizi etkilemeye çalışması, diplomatik açıdan sorunludur ancak muhtemelen yasa dışı değildir.” değerlendirmesinde bulundu.

Asıl endişesinin Musk’ın platform üzerindeki kontrolünün ifade özgürlüğünü bastırmak için kullanılıp kullanılmadığı olduğunu kaydeden Boeselager, milyarderin platformun algoritmalarından yararlanarak “kendi sesini başkalarının aleyhine yükseltip yükseltmediğine” ilişkin endişelerini dile getirdi.

Bu durumun ifade özgürlüğü ve adil tartışma ilkelerini zedeleyebileceğini kaydeden Boeselager, “Siyasi ve ekonomik gücün tek bir adamın elinde toplanması, her liberal zihni ürpertmelidir.” görüşünü paylaştı.

Milletvekilleri ve liderlerin baskısı büyüyor

Avrupalı liderler, AP milletvekilleri ve uzmanlar başta olmak üzere, AB Komisyonuna Musk’ın sahibi olduğu X’e yönelik harekete geçmesi çağrıları her geçen gün artıyor.

Musk’ın aşırı sağa açık desteği, Brüksel’deki AB Komisyonunda düzenlenen günlük basın toplantılarında geniş yer bulurken gazeteciler, sık sık AB’nin neden somut bir adım atmadığını veya açıklama yapmaktan kaçındığını irdeliyor.

AB Komisyonunun Çinli sosyal paylaşım platformu TikTok’a karşı harekete geçmekte daha hızlı davrandığını hatırlatan gazeteciler, X’e yönelik tutum farklılığının kaynağını sorguluyor.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Belçika Başbakanı Alexander De Croo’nun da aralarında bulunduğu Avrupalı liderler, Musk’ın eylemlerini sert bir dille eleştirirken Belçikalı lider, AB Komisyonundan “müdahelede bulunmasını” istedi.

AP milletvekilleriyse AB Komisyonuna ‘adım atma’ çağrısı yaparken sosyalist ve liberal parti grupları, 20-23 Ocak’ta Strazburg’da düzenlenecek genel kurulda ‘yalan haber ve nefret söylemi’ konulu oturum gerçekleştirilmesini talep ediyor.

AP’deki liberal Renew Europe (Avrupa’yı Yenile) Grubu, yaptığı yazılı açıklamada, Musk’ın X aracılığıyla Avrupa siyasetine artan müdahalesini şiddetle kınayarak bu tür eylemlerin Avrupa’daki “demokratik süreç ve siyasi söylemin bütünlüğü üzerindeki etkisinden derin endişe duyulduğunu” bildirdi.

Renew Europe’un lideri Fransız Milletvekili Valerie Hayer, “Avrupa, Bay Musk’ın aşırı sağcı ideolojileri destekleyerek AB üye ülkelerinin demokratik işlerine müdahale etmek için X’i kullanma ısrarı karşısında saf veya kör olamaz.” diyerek son gelişmelere tepki gösterdi.

Musk’ın X’te yaptığı son paylaşımlar ve bunların AB’nin içerik denetleme yasası olan Dijital Hizmetler Yasası’nı (DSA) ihlal edip etmediği konusunda acil bir oturum talep ettiklerini duyuran Hayer, “Avrupa yasalarını uygulama ve demokrasilerimizi dış müdahalelere karşı savunma sorumluluğumuz var.” şeklinde konuştu.

AP’nin ikinci büyük siyasi grubu Sosyalistler ve Demokratların (S&D) Başkanı Iratxe Garcia Perez de benzer çağrıda bulunarak, “Avrupa demokrasinin savunulması gerektiğini” ifade etti.

AB Komisyonu temkinli yaklaşıyor

AB Komisyonu, konuya ilişkin siyasi yanıt vermemeyi “tartışmayı alevlendirmemek için tercih ettiklerini” savunuyor.

AB Komisyonu sözcülerinden Thomas Regnier, Brüksel’de düzenlenen günlük basın toplantısında, Aralık 2023’te X’in DSA kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle açılan soruşturmanın sürdüğünü anımsattı ve 9 Ocak’ta X’te Musk ile AfD’nin başbakan adayı Alice Weidel arasında yapılacak canlı yayının da takip edileceğini belirtti.

Canlı yayının içeriğinde DSA kurallarının ihlali söz olduğunda bunun da süregelen soruşturmaya dahil edileceğine dikkati çeken Regnier, Birliğin dijital kurallarının “herhangi birinin canlı yayın yapmasını ve görüşlerini açıklamasını” kısıtlayamayacağını da vurguladı.

Şimdiye kadar Musk ya da X’e karşı somut bir adım atmayan AB Komisyonu, endişelere cevaben DSA’yı uygulama konusundaki kararlılığını yineliyor ve AB yasalarının olası ihlallerini araştıracağını ve uyumu sağlamak için uygun önlemlerin alınacağı konusunda güvence veriyor.

AB Komisyonunun Demokrasi, Adalet ve Hukukun Üstünlüğünden sorumlu üyesi Michael McGrath, İrlanda kamu yayıncısı RTE’ye verdiği röportajda Musk ile Weidel arasındaki canlı yayının AB yasalarını ihlal etmesi halinde Komisyonun “harekete geçmek için yetkiye sahip olduğunu” belirtti.

Bazı uzmanlar, AB Komisyonunun Musk’a karşı “temkinli yaklaşımının”, milyarder iş insanının günler içinde yeni ABD yönetiminin bir parçası olacağı gerçeğinden kaynaklandığı yorumunu yapıyor.

Uzmanlar, AB Komisyonunun Trump’ın liderliğindeki ABD yönetimiyle iyi ilişkiler kurmak istediğini ve bu sebeple Musk’ı “karşılarına almaktan” kaçındığını savunuyor.