Kaynaklardan derlenen bilgilere göre, 1609 yılının Şubat ayında İstanbul'da doğan Katip Çelebi'nin gerçek adı Mustafa'dır. Ordu katipliği yaptığı için ulema ve halk arasında "Katip Çelebi" lakabıyla, Divan-ı Hümayun mensupları arasında ise "Hacı Halife" ismiyle tanındı.
Mustafa, 14 yaşındayken babası tarafından maaşından harçlık alarak yanına alındı ve Divan-ı Hümayun kalemlerinden Anadolu Muhasebeciliği Kalemi'ne girerek hesap işlerini ve siyakat yazısını öğrendi. Babasıyla birlikte çeşitli seferlere katılan Katip Çelebi, savaşlarda ve seferlerde edindiği deneyimleri eserlerine yansıttı. Katip Çelebi, tarihi ve biyografik eserlerle meşgul olup, tarihi olayları aydınlatmak için birçok kitabı inceledi ve eserlerinde tarafsızlığın önemine vurgu yaptı. Coğrafya, astronomi ve anatomiyle de ilgilenen Katip Çelebi, Batı kaynaklı eserleri Türkçe'ye çevirerek Osmanlı ilim dünyasına kazandırdı. 17. yüzyıl Osmanlı ilim ve kültür hayatına damgasını vuran Katip Çelebi, Batı dünyasında da büyük takdir gördü ve Osmanlılar'ın Süyuti'si olarak anıldı.Katip Çelebi'nin en ünlü eserleri arasında "Tariḫ-i Kebir", "Keşfü'ẓ-Zunun", "Cihannüma", "Fezleke" ve "Tuhfetü'l-kibar fi esfari'l-bihar" bulunmaktadır. Ayrıca eserlerinden "Cihannüma" ile Osmanlı coğrafya literatürüne önemli katkılar sağlamıştır.
Adı 2010'da kurulan İzmir Katip Çelebi Üniversitesi'ne verilen Katip Çelebi'nin eserleri, düşünce dünyası ve hayatı üzerine yapılan çalışmalarla da günümüzde hala ilgi çekmektedir.