Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TBMM
Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve ilgili kurumlarının 2025 yılı
bütçesinin sunumunu yaptı.

Bakanlık olarak temel
faaliyet alanlarının insan, yük ve veri hareketliliğini sağlamak
olduğunu anlatan Uraloğlu, “Türkiye Yüzyılı’nda, insan ve çevre odaklı,
akıllı ve güvenli entegre ulaşım sistemleriyle dünyada öncü olmak için
çalışıyoruz. 2053 net sıfır emisyon hedefimiz kapsamında, kara yolu
taşımacılığındaki yıllık yük payını azaltarak demir yolu taşımacılığını
artırıyor, yatırımlarımızla çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliğe
katkı sağlıyoruz. Kurumsal karbon ayak izi hesabını yapan ilk Bakanlık
olarak sadece Marmaray projemizde 62 milyon ton karbon emisyonu azaltımı
sağladık.” diye konuştu.

Abdulkadir Uraloğlu,
projelerden sağlanacak emisyon azaltımlarının, karbon borsalarında
krediye dönüştürüleceklerini de bildirdi.

Türkiye’nin,
Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birleştiren stratejik bir konumda
bulunduğuna işaret eden Uraloğlu, “4 saatlik uçuş mesafesiyle 1,5 milyar
insanın yaşadığı ve toplam 51,2 trilyon dolar gayrisafi milli hasılaya
sahip 67 ülkenin merkezindeyiz. Avrasya lojistiğinin merkezinde yer alan
ülkemiz, Yeni İpek Yolu olarak adlandırılan Orta Koridor ile Çin’i
Avrupa’ya bağlarken, planladığımız Uluslararası Kalkınma Yolu
Koridoruyla da küresel rekabet gücümüzü sağlamlaştırıyoruz.”
değerlendirmesinde bulundu.

Uraloğlu, Orta
Koridor üzerinden Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu ile Çin’den ülkeye ulaşan
yükleri Marmaray ile Avrupa’ya taşıdıklarını dile getirerek, Zengezur
Yolu’nun, Bakü Limanı’nı doğrudan Türkiye’ye bağlayacağını söyledi.

Çin,
Doğu Asya ve Hindistan’dan gelen yükleri Basra Körfezi üzerinden
Avrupa’ya taşıyacak Kalkınma Yolu Projesi’nde uluslararası işbirliği
çalışmalarına devam ettiklerini anlatan Uraloğlu, şunları kaydetti:

“Kalkınma
Yolu kapsamında ülkemizden geçen 2 bin 94 kilometre demir yolu
bağlantısı için 727 kilometre yeni hat, 1923 kilometre kara yolu
koridoru içinse 331 kilometre yeni otoyol yapmayı planladık. AK Parti
iktidarında gerçekleştirdiğimiz yatırımlarımızın günümüzdeki değeri
280,6 milyar dolara ulaştı. Demir yolu yatırımlarının proje büyüklüğünü
2013’te yüzde 33’ten, 2023’te yüzde 53’e ve bu yıl da yüzde 55’e
çıkardık. Yatırım portföyümüzdeki 2 bin 667 projeye 2 trilyon 295 milyar
lira yatırım gerçekleştireceğiz. 2024’te, Bakanlığımızın tüm sektörleri
için 351 milyar 379 milyon lira yatırım ödeneği tahsis edildi. 2024’te
28 ilimizde toplam yatırım tutarı 112 milyar lira olan 50 projeyi
tamamlayarak vatandaşımızın hizmetine sunduk. 2025 yılı yatırım
teklifimizi geçtiğimiz yıla oranla yüzde 26,9 artışla 482 milyar lira
olarak teklif ettik.”

“Hızlı trenlerle bugüne kadar 92 milyon yolcu taşındı”

Bakan Uraloğlu, hayata geçirdikleri yatırımların doğrudan ve dolaylı olarak ülkenin kalkınmasına katkı sağladığını vurguladı.

Hayata
geçirdikleri demir yolu yatırımlarına değinen Uraloğlu, “Ülkemize
kazandırdığımız hızlı trenlerle bugüne kadar 92 milyon yolcu taşındı. 13
bin 919 kilometreye ulaştırdığımız demir yolu hat uzunluğunu, 2028’de
17 bin 287 kilometreye, 2053’te ise 28 bin 590 kilometreye çıkarmayı
hedefliyoruz. 2009’da dünyada hızlı tren işletmeciliğine geçen 8. ülke
olarak, Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara-Konya-Karaman, Ankara-Sivas
hatlarımızla 11 ilimizi doğrudan hızlı trenle buluşturduk.” ifadesini
kullandı.

Kent içi raylı sistemlerinde ise
Marmaray sayesinde iki kıtayı deniz altından demir yoluyla
birleştirdiklerini anımsatan Uraloğlu, bugüne kadar Marmaray’ı 1,2
milyar yolcunun kullandığını; bu rakamın dünya nüfusunun 6’da biri
olduğunu aktardı.

Başkentray’ın günde 65 bin,
İzban’ın 230 bin ve Gaziray’ın 7 bin yolcuya hizmet verdiğini anlatan
Uraloğlu, “İstanbul’umuzda geçtiğimiz yıllarda hizmete aldığımız kent
içi raylı sistemlerden, Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı Metrosu ile
yaklaşık 41 milyon, İstanbul Havalimanı-Gayrettepe Metro Hattı ile 13
milyon, Başakşehir-Çam ve Sakura Hastanesi-Kayaşehir Metro Hattı ile 7
milyon yolcuya hizmet verilmiştir. Şubat 2024’te hizmete aldığımız
Bakırköy-Bahçelievler-Kirazli Metrosu ile bugüne kadar 14 milyon yolcu
taşıdık. Sirkeci-Kazlıçeşme hattı ile İstanbul’da tarihi yarımadayı
modern raylı sistemlerle çevreci yaklaşımla buluşturduk. İstanbul
Havalimanı’na ikinci bir metro hattı ile kuzey güney aksında erişimi
sağladık.” bilgisini paylaştı.

Uraloğlu, diğer
şehirlerde de kent içi raylı sistemleri yaygınlaştırdıklarını
belirterek, Ankara’da AKM-Gar-Kızılay ile Keçiören metrolarının
Kızılay’a kesintisiz bağlantısını sağladıklarını dile getirdi.
Kocaeli’de şehir hastanesini tramvay hattıyla buluşturduklarını ifade
eden Uraloğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Yerli
ve milli araçlarımızı kullandığımız Kayseri-Anafartalar tramvay
hattımızla bugüne kadar 5,5 milyon yolcuya ulaşım imkanı sağladık.
2024’te kısmi hizmete aldığımız Bursa Emek-Yüksek Hızlı Tren-Şehir
Hastanesi Metrosu’nu 2026’da tamamlayacağız. Lojistik sektöründe demir
yolu kullanımını arttırmak için 439 kilometre olan iltisak hatlarımızın
uzunluğunu 2028’e kadar 608 kilometreye çıkaracağız. 12 lojistik merkezi
sayımızı 25’e çıkaracağız. 2028’e kadar mevcutta devam eden 3 bin 92
kilometre hızlı tren hattımızı tamamlayacağız. Ankara-İzmir hızlı demir
yolu hattı sayesinde 824 kilometre olan hat uzunluğu 505 kilometreye; 14
saatlik seyahat süresi yaklaşık 3,5 saate inecek. 312 kilometre
uzunluğundaki Mersin-Adana-Osmaniye ve Gaziantep hızlı tren hattıyla 6,5
saat olan seyahat süresi 2 saat 15 dakika olacak. Bandırma-Osmaneli
Hızlı Tren hattında ise Bursa-Osmaneli kesimi 2025’in sonunda,
Bandırma-Bursa arası ise 2028’de hizmete girecek. 229 kilometrelik
Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Hattı ile yolcu seyahat süresi 4 saatten 1,5
saate, yük taşıma süresi ise 6,5 saatten 3,5 saate düşecek. Mevcut hat
kapasitesi 4 kat artacak. Ankara-Sivas hızlı demir yoluyla entegre
Yerköy-Kayseri Hızlı Tren Hattı Ankara-Kayseri arasında 7 saat 47 dakika
olan ulaşım süresi 2 saate inecek. Konya-Karaman hızlı tren projesinin
devamı olan 135 kilometrelik Karaman-Ulukışla hızlı tren projesi devam
ediyor.”

“Filyos Limanı ile Endüstri Sanayi Bölgesi İltisak Hat bağlantı yapım hazırlıkları sürüyor”

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, demir yolu yatırımlarına ilişkin de “Demir
yolu sektöründe devam eden diğer önemli projelerimizden Zengezur Yolu
bağlantısını sağlayacak 224 kilometrelik ülkemiz kesimi olan
Kars-Iğdır-Aralık- Dilucu Demiryolu Hattı ve Dörtyol-Hassa Otoyol ve
Demiryolu Bağlantısı projelerinin yapımına başlıyoruz.” dedi.

Demir
yollarının yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi hedefiyle yeni demir
yolu projelerini de planlamaya devam ettiklerine dikkati çeken Uraloğlu,
“Ankara-İstanbul Süper Hızlı Tren Projesi 344 kilometre uzunluğunda
olup, saatte 350 kilometre hıza ulaşacak trenlerimizle seyahat süresini
80 dakikaya indireceğiz. Kuzey Marmara Hızlı Tren Hattı ile Asya ve
Avrupa arasında yüksek kapasiteli yolcu ve yük taşımacılığı sağlanacak.
Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanları birbirine bağlanarak iki önemli
ulaşım merkezi arasında bağlantı güçlenecektir.” diye konuştu.

Samsun-Sarp
Hızlı Tren Hattı için de proje çalışmalara başladıklarının altını çizen
Uraloğlu, Divriği-Kars-Hudut Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu ile hattın
tamamen modernize edileceğini söyledi.

Uraloğlu,
Aksaray-Ulukışla-Yenice Hızlı Tren Hattı ile kuzey-güney koridorunda
yolcu ve yük talebinin karşılanacağını belirterek, “Ankara’yı
Karadeniz’e hızlı trenle bağlayacak Kırıkkale-Çorum-Samsun Hızlı Tren
Hattı’nda, Kırıkkale (Delice)-Çorum kısmının yapımına yakında
başlıyoruz. Kalkınma yolunun bir parçası olan 136 kilometrelik
Gaziantep-Şanlıurfa Hızlı Treni, 180 kilometrelik Şanlıurfa-Mardin Hızlı
Treni ve devamında 185 kilometrelik Mardin-Nusaybin-Cizre-Ovaköy
arasında yeni demir yolunun etüt ve yapım işlerini planladık.” sözlerini
sarf etti.

Malatya’yı hızlı tren ağına bağlamak
için 224 kilometrelik Sivas-Çetinkaya-Malatya hattının planlandığına
işaret eden Uraloğlu, Karadeniz doğal gazı rezerv alanına hizmet edecek
Filyos Limanı ile Filyos Endüstri Sanayi Bölgesi İltisak Hattı
bağlantısı için yapım işi hazırlıklarının sürdüğünü bildirdi.

Bakan
Uraloğlu, lojistik sektöründe demir yolu kullanımını artırma hedefiyle
Çukurova Bölgesi’ndeki liman, sanayi ve serbest bölgelerin iltisak hattı
bağlantılarını planladıklarını dile getirerek, demir yolu sektöründe
tüm raylı sistem araçlarının milli ve yerli imkanlarla tasarımı ve
üretiminin gerçekleştirilmesine öncelik verdiklerini kaydetti.

“Şehir içi raylı sistem hattının 434 kilometresi Bakanlığımızca yapıldı”

TÜRASAŞ
araç üretim tesislerini ihtiyaçlar doğrultusunda modernize ederek
kapasitesini artırdıklarını vurgulayan Uraloğlu, şöyle devam etti:

“Demir
yolu yatırımlarımız kapsamında kent içi raylı sistem projelerini de
hayata geçiriyoruz. Ülke genelindeki 1015 kilometrelik şehir içi raylı
sistem hattının 434 kilometresi Bakanlığımız tarafından yapıldı.
Bakanlığımız tarafından yaklaşık 91 kilometrelik hat yapımı devam
ederken, 383 kilometrelik hat ise planlama aşamasındadır.
Halkalı-Başakşehir-Arnavutköy-İstanbul Havalimanı Metrosu 2. Etabını
2025 yılı içerisinde hizmete açacağız. Altunizade-Çamlıca-Bosna Bulvarı
Metrosu, Kocaeli Gebze Sahil-Darıca OSB Metrosu, Başkentray’ın devamı
niteliğindeki Sincan OSB-Yenikent-Kazan Soda Demiryolu’nu, Konyaray’ı
2026 yılı içinde, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kuzey Hafif Raylı Sistem
Hattını ise 2028’in sonunda tamamlayarak hizmete almayı planlıyoruz.”

“Bölünmüş yollar ülke yol ağının yüzde 43’ünü oluşturuyor”

Bölünmüş
yolların ülke yol ağının yüzde 43’ünü oluşturduğunu, yol ağında hareket
eden trafiğin ise yüzde 83’üne hizmet verdiğini anlatan Uraloğlu, “Son
22 yılda hayata geçirdiğimiz 479 kilometre köprü ve viyadükle toplam
uzunluğu 790 kilometreye, 717 kilometre tünel yapımı ile de toplam
uzunluğu 767 kilometreye çıkardık. Ülkemizde taşıt sahipliğindeki artış
nedeniyle hareketliliğin artması, kara yollarındaki taşıt kullanımını
yüzde 195 arttırmıştır. Trafik güvenliğinde çok önemli bir gelişme
sağladık. 100 milyon taşıt-kilometre başına hayatını kaybeden kişi
sayısında yüzde 77’lik bir azalma oldu.” diye konuştu.

Uraloğlu,
her iki araçtan birinin 2035’te elektrikli olması, paylaşımlı seyahat
oranının yüzde 14’e, internet erişimli bağlantılı araçların oranının ise
yüzde 68’e ulaşmasını beklediklerini vurgulayarak, bu alanda yaptıkları
çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Bölünmüş yol
ağını 2028’de 31 bin 250 kilometreye çıkarmayı hedeflediklerini dile
getiren Uraloğlu, “Sayın Cumhurbaşkanımızın ‘Yol Medeniyettir’
vizyonuyla, büyük kara yolu projelerimizle ülkemizi yarınlara
taşıyoruz.” ifadesini kullandı.

“Sarıyer-Kilyos Tüneli ile Sarıyer’e ulaşım süresi 35 dakikadan 5 dakikaya düşecek”

Bakan
Uraloğlu, Kuzey Marmara Otoyolu’nun bir parçası olan 45 kilometrelik
Nakkaş-Başakşehir Projesi’nin 2026 yılı içerisinde tamamlanmasını
hedeflediklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Sarıyer-Kilyos
Tüneli ile Sarıyer’e ulaşım süresi 35 dakikadan 5 dakikaya düşecek.
Mersin-Antalya arasındaki 440 kilometrelik Akdeniz Sahil Yolu’nun 404
kilometresi tamamlandı. Çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu ve Antalya-Alanya Otoyolu projelerimizin
yapım çalışmalarına başladık. Otoyol ağımızı genişleterek, ülkemizin
ulaşım altyapısını daha güvenli, hızlı ve konforlu hale getiriyoruz.
Kuzey Marmara Otoyolunu Ankara’ya bağlayacak önemli bir proje olan Orta
Anadolu Otoyolunu, planlarımıza dahil ettik.”

“Hava yolu yolcu trafiği sıralamasında Avrupa’da 3’üncü, dünyada 7’nci sıraya yükseldik”

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, hava yolu ulaşımının, mesafeleri
kısaltmanın ötesinde, ülkenin sosyal ve ekonomik refahına katkı
sağlamakta stratejik öneme sahip olduğunu ifade ederek, Türkiye’nin
toplam yolcu trafiği sıralamasında Avrupa’da, 2019’da 5’inci sıradan
2023’de 3’üncü sıraya, dünyada ise 10’uncu sıradan 7’nci sıraya
yükseldiğini söyledi.

İstanbul, Sabiha Gökçen,
Antalya, Esenboğa, Adnan Menderes ve Dalaman havalimanlarının, Avrupa ve
dünya sıralamalarında elde ettikleri başarılarla ülkenin havacılık
altyapısındaki güçlü konumunu pekiştirdiğini aktaran Uraloğlu, “2003’te
26 olan iç hat uçuş noktası sayımızı, 2024’te 58’e çıkardık ve 2025’te
yurt içi uçuş frekans sayımızı yüzde 10 artırıyoruz. Böylece sizden
gelen talepleri karşılamaya gayret ediyoruz. Aynı dönemde, 50 ülkede 60
noktaya uçarken, uçuş ağımızı 287 yeni nokta ekleyerek 131 ülkede 347
noktaya ulaştırdık.” bilgisini paylaştı.

Uraloğlu,
hava yollarında dünyanın önde gelen transit merkezlerinden biri haline
gelen ülkede, 22 yılın sonunda Hava Ulaştırma Anlaşması yapılan ülke
sayısının 81’den 175’e çıkarıldığını ifade etti.

Kritik
sistemlerde dışa bağımlılığı azaltan Yerli ve Milli Hava Trafik
Görüntüleme yazılımı İRADE’yi, Çukurova ve Atatürk havalimanlarında
kullanmaya başladıklarını anlatan Uraloğlu, “14 hava kampüsümüzle VTOL
ve sabit kanatlı hava araçlarının kullanımına uygun vertiport alanları
oluşturduk. İHA sayısı 79 bine, İHA Pilot Lisansı sahipliği ise 1 milyon
600 bine ulaştı. İHA’ların güvenli ve emniyetli yönetimi için İHA Takip
ve Trafik Yönetimi Sistemi Projesi’ni başlattık.” sözlerini sarf etti.

Sektöre
ilişkin çalışmalar ve tamamlanan projeler hakkında bilgi veren
Uraloğlu, 2025’te yıllık 2,5 milyon yolcu kapasitesine sahip Malatya
Havalimanı Yeni Terminal Binası’nı tamamlamayı hedeflediklerini
bildirdi.

Hatay Havalimanı’nın PAT Sahaları
Onarımı ve Gelişimi Projesi’ni hayata geçireceklerini kaydeden Uraloğlu,
Kapadokya Havalimanı Terminal Binası’nı yenileyerek 10 bin 650
metrekarelik yeni terminal binası, Siirt Havalimanı için ise yaklaşık 3
bin 400 metrekare büyüklüğünde yeni terminal binası yapacaklarını
aktardı. Uraloğlu, Yozgat ile Bayburt-Gümüşhane havalimanlarını 2026’da
hizmete alacaklarını, Trabzon Yeni Havalimanı projesinin birinci etap
çalışmalarının da hızla ilerlediğini anlattı.

“Denizcilikte amacımız, dünyada ilk 10’a girmektir”

Bakan
Uraloğlu, Türkiye’nin, denizcilik sektöründe büyüyen altyapısı ve
stratejik yatırımlarıyla önemli merkez haline geldiğine dikkati çekerek,
38 ülkeyle gemi insanı tanıma anlaşmasına sahip Türkiye’de, 141 bin
gemi insanı ve 1 milyonu aşkın amatör denizcinin bulunduğu vurguladı.

Türk
Sahipli Deniz Ticaret Filosunun 2 bin 107 gemi ve 52,7 milyon dedveyt
ton kapasitesiyle dünyada 11’inci sıraya yükseldiğini belirten Uraloğlu,
şunları kaydetti:

“Amacımız, ilk 10’a girmektir
ve bu doğrultuda hızla ilerliyoruz. Dünyanın en iyi 100 konteyner limanı
arasında ülkemizden 4 limanımız yer aldı. 1936 Montrö Türk Boğazlar
Sözleşmesi’ndeki ‘Altın Frank’ birimi üzerinden yapılan son 3 yıldaki
güncellemelerle, boğaz geçişlerinden elde edilen yıllık gelir 38 milyon
dolardan 212 milyon dolara çıkarıldı. Gemi inşası yaşam döngüsünün tüm
aşamalarını ülkemizde hayata geçiriyor; tasarım, üretim, operasyon,
bakım ve geri dönüşüm süreçlerini modern teknolojilerle
gerçekleştiriyoruz. Bunu yapabilen az sayıda ülkeden biriyiz. Mavi
Vatan’daki hak ve menfaatlerimiz için KKTC’deki Doğu Akdeniz Gemi Trafik
Hizmetleri Projemizi, HAVELSAN işbirliğiyle yürütmekteyiz. Mavi Ekonomi
ve Deniz Saha Planlaması ile denizlerimizdeki güneş, rüzgar enerjisi,
yer altı kaynakları ve balıkçılık faaliyetlerinden maksimum faydayı
sağlamayı hedefliyoruz.”

Uraloğlu, Demre Yat
Limanı altyapı çalışmalarını tamamladıklarını, üstyapı çalışmalarının
ardından 2026’da hizmete almayı planladıklarını aktararak, 150 yat
kapasiteli Aydıncık Yat Limanı’nın altyapı çalışmalarını 2025’te
tamamlamayı hedeflediklerini ifade etti.

“Yerli ve Milli 5G Haberleşme Projesi ile dışa bağımlılığı ortadan kaldıracağız”

Küreselleşen
dünyada ülkelerin rekabet edebilmesi için sağlam iletişim altyapısına
sahip olmalarının kaçınılmaz olduğuna işaret eden Uraloğlu, Türkiye’nin
e-devlet uygulamalarında, 37 ülke arasında 83 puanla 10’uncu sırada yer
alarak, 76 olan AB ortalamasını geride bıraktığını belirtti.

Uraloğlu,
Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Haberleşme Şebekesi Projesi ile haberleşme
altyapısındaki dışa bağımlılığı ortadan kaldırmayı amaçladıklarını
vurgulayarak, “11 ildeki 34 lokasyonda 5G şebekesi kuruluyor, izinler
kapsamında testler gerçekleştiriliyor. Bu adımla yerli ve milli
teknolojilerle güçlü iletişim altyapısı oluşturmayı hedefliyoruz.
Ülkemizde sosyal medya kullanıcı sayısı 75 milyon olup bu da dünya
genelindeki kullanıcı sayısının yüzde 1,4’üne karşılık gelmektedir.
Ayrıca, ülkemizde internette geçen süre günlük 7 saatle dünya
ortalamasının yüzde 8 üzerindedir.” ifadesini kullandı.

Türkiye’deki
uydu çalışmaları hakkında da bilgi veren Uraloğlu, Türksat 1A ile
başlayan uzay yolculuğunda, Türksat 6A ile büyük adım atarak haberleşme
kabiliyetini önemli ölçüde geliştirdiklerini söyledi.

Yüzde
81 yerli imkanlarla üretilen Türksat 6A’nın temmuzda uzaya
fırlatılmasıyla Türkiye’nin uydu üretebilen 11 ülkeden biri olduğuna
dikkati çeken Uraloğlu, “Türksat 6A, yıl sonuna kadar hizmete girecek ve
uydularımızın kapsama alanı 3,5 milyardan 5 milyar nüfusa ulaşacak.”
dedi.

PTT ile iletişimden e-ticarete kadar birçok
alanda ülkenin her köşesine hizmet sunduklarını anlatan Uraloğlu,
“Türkiye Kart, tek kartla toplu taşıma, para transferi ve alışveriş
imkanı sunmayı hedefliyor. Şu anda 5 şehrimizde aktif olan kartın, 18
ilimizde kullanılması için çalışmaları sürdürüyoruz.” diye konuştu.

Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, ulaştırma ve haberleşme alanındaki
yatırımlarla ülkeyi küresel lojistik ve iletişim merkezi haline
getirdiklerini ifade ederek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın
liderliğinde Türkiye Yüzyılı hedefleri doğrultusunda çalışmaya devam
edeceklerini vurguladı.