Lazer güdümlü mühimmatların hedefe etkin şekilde
ulaşmasını sağlayan ENGEREK Lazer Hedef İşaretleyici’nin yurt dışından
temin edilen, temininde güçlükler yaşanabilen “kapasitör şarj güç
kaynağı” millileştirildi.

Teknopark Ankara’da
faaliyet gösteren ARTI Endüstriyel Elektronik, savunma ve endüstriyel
elektronik sistemleri için geliştirdiği özel tasarımların seri üretim,
teknik destek, onarım ve bakımını gerçekleştiriyor.

ARTI, sahip olduğu bu yeteneklerle savunma sanayisindeki millileştirme projelerine katkı sağlıyor.

Üretim
ve Teknik Servis Müdürü Aslı Büşra Demirbaş, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, 10 yılı aşkın süredir bu görevi üstelendiğini, şirketin de
1995 yılından bu yana AR-GE tabanlı olarak güç elektroniği çözümleri
ürettiğini söyledi. Demirbaş, bu kapsamda güç dağıtım birimleri, batarya
yönetim sistemleri, güç elektroniği, baskılı devre kartı tasarımı,
şematik tasarımı, yazılım tasarımı ve mekanik tasarım alanlarında aktif
olarak rol oynadıklarını, tüm tasarımların üretimini de kendi
bünyelerinde yaptıklarını ifade etti.

Bu
faaliyetleri 40’ı aşkın personelle gerçekleştirdiklerini anlatan
Demirbaş, millileştirme projeleri ve ülkenin refahını yükseltecek olan
ürünleri geliştirmeye çok hevesli olduklarını vurguladı.

Özellikle savunma sanayisine çalışan alt yüklenicilerde bu bilincin olması gerektiğini dile getiren Demirbaş, şöyle konuştu:

“Hepimiz
vatanımız ve milletimiz için bir şeyler gerçekleştiriyoruz. Son olarak
ASELSAN’dan gelen bir ürünle ilgili çalışma yaptık. Millileştirme
çalışmaları kapsamında yurtdışından alınan bir ürünün yurtdışı
kaynaklarının tükenmesi durumunda alternatif olarak değerlendirilmiştir.
Bu ürünle ilgili tasarımlar tamamlandıktan sonra ürünün üretimi yani
elektronik kart dizgisi, elektronik kart testi ve mekanik montaj
kısımları üretim bölümümüzde gerçekleştirmektedir. Millileştirilmiş bir
ürün olduğu için seri üretim hattının da yoğunluğu göz önünde alınarak
tasarım aktiviteleri gerçekleştirilmiştir. Bu tasarım aktivitelerinde
seri üretim hızımızı ayarlayabilmek ve arttırabilmek, verimimizi
arttırabilmek amacıyla test sistemi oluşturarak seri üretim tarafımızı
da canlandırdık ve yükselttik.”

Demirbaş, 2
prototipin ardından 8 adet teslimat tamamladıklarını, önümüzdeki aylarda
bunlara 30 adet daha ekleneceğini ve 2025 yılındaki 125 adet teslimat
gerçekleştireceklerini aktardı.

Yeni teknolojilerle daha gelişmiş çözüm

Tasarım ve AR-GE Mühendisi Selim Enes Yolalan da millileştirme için Mart 2022’de birim teklifine çıkıldığını söyledi.

Bu konudaki ihtiyacın farkında olduklarını vurgulayan Yolalan, şunları kaydetti:

“Daha
önce ABD menşeli firmadan alınan bir ürün. Daha sonra belirli
ambargolar nedeniyle alınamamaya başlandı. Bu da yerlileştirme için
büyük bir imkan sağladı bize. Gelen teklif doğrultusunda gerekli
çalışmalarımızı yaptık. Daha sonra kabul aşamasına eriştik. Ön tasarımla
birlikte prototip üretim için hazırlıklara başlamış olduk.

18-33
volt giriş gerilim aralığında 775 ile 1000 volt arasında bir çıkış
gerilimi isteniyordu. Bu süre 42 milisaniye gibi ciddi kısa bir süre. Bu
süreyi elde etmek için başlarda çok daha alışık olmadığımız
komponentler kullanmaya başladık. Bu bize güç elektroniği alanındaki
tecrübelerimizi kullanarak yeni tecrübeler edinmeyi sağladı. Yurt
dışındaki benzer ürünleri de inceleyerek kendimize yeni özellikler,
teknolojiler katmaya başardık. Daha sonrasında nominal gerilimde 26
milisaniye gibi ciddi bir süre elde ettik. Yurt dışına kıyasla yüzde
50’ye yakın daha hızlı şarj süresine ulaştık”

Geliştirdikleri
çözümün ASELSAN’ın ENGEREK sisteminde kapasitör şarj güç kaynağı görevi
gördüğünü anlatan Yolalan, “Lazer güdümlü mühimmatların ateşlenmesinde
kullanılırken, mühimmatların hedefini bulması için sahada bir operatör
tarafından komuta edilmesi gerekiyor. O lazerin ateşlenmesi için de bu
güç kaynağına ihtiyaç var. 1000 volt gibi bir seviyede lazer ateşlenmesi
yapılıyor. Bu belli periyotlarla hızlı şekilde yapıldığından dolayı da
mühimmatın hedefine ulaşılması sağlanıyor.” dedi.

Ürün
için bir yıl gibi bir tasarım aşaması yürüttüklerini anlatan Yolalan,
daha sonra 6 ay kadar kalifikasyon, sıcaklık, titreşim gibi askeri
standartlara yönelik testleri geçtiklerini belirtti.

Daha yüksek performans, daha düşük maliyet

Muadil
üründen çok daha küçük hacme sahip bir çözüm geliştirdiklerine işaret
eden Yolalan, buna karşın halen kullanılan bir sistemde yer aldığı için
hacmi küçültme yoluna gitmediklerini belirtti. Yolalan, “Mekaniğin içi
ısı atımı olarak daha rahat bir seviyede olduğundan sıcaklıkla ilgili
sorunlar hiç yaşanmadı. Şarj süresi olarak çok daha iyi bir seviyede
olduğumuz için farklı alanlarda, değişik tasarımlarda da kullanılma
imkanı mevcut. Yerlileştirdiğimiz ürünün şarj seviyesi gözü açıp
kapamadan çok daha hızlı bir sürede ve yüzde 50’ye yakın daha yüksek
hızda.” diye konuştu.

Millileştirmedeki önemli
hedeflerden birinin yüksek katma değer elde etmek olduğunu vurgulayan
Yolalan, bunun yanında ürünün ülke içinde daha uygun fiyatlara son
kullanıcıya teslim edilmesinin amaçlandığını söyledi. Yolalan,
yerlileştirilen ürün sayesinde yüzde 60’a yakın maliyet avantajı
sağlandığını bildirdi.

Selim Enes Yolalan, bundan sonraki hedeflerine ilişkin şu bilgileri verdi:

“Bu,
bir platforma özel geliştirdiğimiz bir ürün. Bunu daha iyi bir
teknolojiyle raf ürünü haline getirerek farklı platformlara da entegre
etmeyi hedefliyoruz. Şu an bu mekanik montajı yapılan bir ürün.
Konnektör yardımı ile birlikte enerji aktarımı sağlanıyor. Bunun daha
sonra modül haline getirilerek PCB tipi kart üzerine lehimlenerek de
kullanımını hedeflemekteyiz. Raf ürünü olarak da ülkemize bir katkı
sağlayacağını düşünüyoruz. Bu tarz millileştirmelerin her zaman
ülkemizde daha aktif rol alması gerektiğini düşünüyorum. Bunun sadece
ambargolarla kalmaması, halihazırda alınan muadil ürünlere yönelik
benzer çalışmaların yapılmasını, böylece ülkemize yeni katma değerler
katılmasını desteklemekteyiz.”