Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Çin-Filipinler İkili İstişare Mekanizmasının (BCM) 9’uncu toplantısı dün Filipinler’in başkenti Manila’da düzenlendi.

Filipinler Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Theresa Lazaro ve Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Çın Şiadong’un eş başkanlığında yapılan toplantıda taraflar, Güney Çin Denizi’nde, özellikle de sürtüşmelerin yaşandığı İkinci Thomas Sığı’ndaki gerilimin düşürülmesinde mutabık kaldı.

Taraflar, Güney Çin Denizi’nde barışı ve istikrarı korumanın hem Çin’in hem de Filipinler’in çıkarı ve bölge ülkelerinin ortak hedefi olduğunu vurgularken, anlaşmazlıkları ve farklılıkları kontrol edebilmek için diyalog ve istişareyi sürdürmenin gereğine işaret etti.

Çin tarafı, Filipinler’e “denizlerdeki ihlallerine ve provokasyonlarına son verme” ve sorunları diyalogla çözme yoluna dönerek ikili ilişkileri yeniden istikrara kavuşturma çağrısında bulundu.

Filipinler Dışişleri Bakanlığından görüşmeye dair yapılan açıklamada da “İki taraf, denizdeki durumun idare edilmesine yönelik tedbirlerin geliştirilmesi konusunda mesafe kaydetmiştir fakat ciddi görüş ayrılıkları sürmektedir.” ifadesine yer verildi.

İkinci Thomas Sığı

Güney Çin Denizi’nde Spratly Adaları’nın parçası olan ve Filipinler’in kontrolündeki İkinci Thomas Sığı, son dönemde iki ülke gemilerinin karşı karşıya geldiği sürtüşme ve gerilimlere sahne oluyor.

Filipinlilerin “Ayungin”, Çinlilerin “Rınai” adını verdiği sığlıkta Filipinler Donanmasına ait savaş gemisi karaya oturmuş halde bulunuyor. Gemiye ikmal sağlamak üzere Filipin gemileri aralıklarla bölgeyi ziyaret ediyor.

Pekin yönetimi, resifte karaya oturtulan “Sierra Madre” adlı savaş gemisinin bölgede yasa dışı bulunduğunu belirterek, geri çekilmesi ve resifin orijinal haline getirilmesini talep ediyor.

Çin Sahil Güvenliğinin, resifte bulunan gemideki denizcilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılan ikmal seferlerini engellemeye çalışması, ülkeler arasındaki gerilimi yükseltiyor.

En son Çin Sahil Güvenliği, 17 Haziran’da Filipinlilerin “Ayungin”, Çinlilerin “Rınai” adını verdiği İkinci Thomas Sığı’nda karaya oturtulan Filipin savaş gemisine ikmal yapan Filipin gemilerine engel olmuş, ellerinde bıçaklar ve palalar taşıyan Çin Sahil Güvenlik personeli, Filipinli askerleri tehdit etmiş, yaşanan arbedede 8 asker yaralamıştı.

Müdahale, Çin’de sahil güvenlik birimlerinin güvertede arama dahil denizde müdahale yetkilerini artıran yasal düzenlemenin yürürlüğe girmesinin ardından gelmişti.

Güney Çin Denizi anlaşmazlığı

Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin bağımsızlıklarını kazandığı İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana bölge ülkeleri arasında egemenlik ihtilaflarının odağında yer alıyor.

Çin, ilk kez 1947’de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken yer altı kaynakları açısından zengin bölgede Filipinler’in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddia ediyor.

Çin’in bölgedeki ihtilaflı adalarda üsler inşa etmesine, askeri unsurların yanı sıra sivil gemi filolarıyla varlık göstermesine bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.

Lahey’deki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.