Irak Ulaştırma Bakanı Rezzak Muheybes es-Sadavi, Irak’ı Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlayacak Kalkınma Yolu Projesi’nin sadece demir yolu ve otoyoldan ibaret olmadığını söyleyerek, “Bu, ekonomik entegrasyon projesidir. Projeye ortak olan ülkelere ekonomik entegrasyon sağlayacaktır.” dedi.

Bakan Sadavi, Irak Başbakanlığının daveti üzerine başkent Bağdat ve Basra’yı ziyaret eden akademisyen, gazeteci ve iş insanlarından oluşan 10 kişilik bir heyeti kabul etti.

Görüşmede Irak’ı Türkiye üzerinden Avrupa’ya açması planlanan Kalkınma Yolu Projesi’ne ilişkin önemli açıklamalar yapan Sadavi, projenin uluslararası ve bölgesel desteğinin olacağını, ticari niteliği artıracağını ve ulaştırma maliyetlerini düşüreceğini aktardı.

Asya ile Avrupa arasında yeni bir uluslararası ticaret rotası olacak Kalkınma Yolu Projesi’ne katılan ülkelerin kendi aralarında teknik normlar için heyetler kurduğuna işaret eden Sadavi, tarafların finansal alternatifleri de incelediğini ifade etti.

Sadavi, Kalkınma Yolu Projesi’nin başlangıç noktası olan Irak’ın güneyindeki Basra’da yer alan Büyük Fav Limanı’nın 54 kilometrekare üzerine kurulduğunu ve tamamlandığında bölgenin en büyük limanı olacağını hatırlatarak, “Büyük Fav Limanı, açık denizde olduğundan 19,5 metreye kadar derinliği olan büyük ticaret gemilerine ev sahipliği yapabilecek.” dedi.

Limanın 2025 yılının ortalarından itibaren faaliyete girmeye başlayacağını kaydeden Sadavi, limanda büyük bir askeri üs, petrokimya rafinerileri, doğal gaz depolama tesisleri ve su arıtma tesislerinin yer alacağını söyledi.

Bakan, limanın çevresinde konut ve sanayi bölgelerinin inşa edileceğine işaret ederek, “Fav Yarımadası Orta Doğu’nun en büyük sanayi ve turizm bölgesi olacak.” dedi.

“Büyük Fav Limanı, Kalkınma Yolu Projesi’nin kalbi olacak”

Sadavi, Büyük Fav Limanı’nın, Kalkınma Yolu Projesi ile küresel ve bölgesel ticarete ciddi katma değer sunacağını kaydederek, “Büyük Fav Limanı, Kalkınma Yolu Projesi’nin kalbi olacak.” dedi.

PEG Infrastructure adlı İtalyan şirketin, Büyük Fav Limanı’ndan başlayarak 1200 kilometrelik otoyol ve demir yolu hatlarıyla Türkiye sınırına bağlanacak Kalkınma Yolu Projesi’nin güzergahı konusunda fizibilite çalışmalarını sürdürdüğünü belirten Sadavi, “Demir yolu projesinin krokisinin yüzde 75’i tamamlandı. Yolcu trenleri 300 kilometre hızla gidecek. Mal sevkiyatı yapacak trenlerin saatteki hızı ise 140 kilometre olacak.” diye konuştu.

Proje kapsamında inşa edilecek otoyol krokisinin ise yüzde 65 oranında tamamlandığını ifade eden Sadavi, otoyol ve demir yolu hatlarının geçtiği bölgelerdeki istimlak meselesi ve hattın çevresinde inşa edilecek tesisler konusunda İtalyan danışman şirketle görüşmeye devam ettiklerini aktardı.

Sadavi, ayrıca yatırımcılara ve iş insanlarına imkanlar sunmak için Büyük Fav Limanı için özel yasa üzerine çalışıldığını da ifade etti.

“Kalkınma Yolu, ekonomik entegrasyon projesidir”

Proje Basra, Nasıriye, Semave, Divaniye, Necef, Kerbela, Babil, Bağdat, Samarra, Beyci, Selahaddin, Musul, Rabia, Duhok ve Fişabur’dan geçerek Türkiye üzerinden Ceyhan Limanı aracılığıyla deniz yolu veya İstanbul üzerinden kara yoluyla Avrupa’ya uzanacak.

İnşa edilecek demir yolu ve otoyolların toplam maliyetinin 17 milyar doları bulması bekleniyor.

Kalkınma Yolu Projesi için seçilen güzergahın optimum rota olduğunun altını çizen Sadavi, projenin önündeki engelleri minimize etmek için mevcut güzergahın belirlendiğini söyledi.

Projenin, Irak’ın batısındaki şehirlerin içlerinden ziyade çeperlerinden geçtiğini vurgulayan Sadavi, istimlak sorunlarının minimize edilmesi ve engellerin daha kolay aşılması için bu yolu benimsediklerini ifade etti.

Basra’dan Fişabur’a uzanacak demir yolu ve otoyolların çevrelerinde sanayi kentleri kurmayı planladıklarını söyleyen Sadavi, “(Kalkınma Yolu Projesi, basında dile getirildiği gibi sadece demir yolu ve otoyoldan ibaret değildir. Bu, ekonomik entegrasyon projesidir. Projeye ortak olan ülkelere ekonomik entegrasyon sağlayacaktır.” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 22 Nisan’daki Irak ziyaretinde Türkiye, Irak, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında imzalanan dörtlü mutabakat zaptı çerçevesinde Kalkınma Yolu Projesi’nde sürecin takibi ve koordinasyon için “Bakanlar Kurulu”nun kurulacağını söyleyen Sadavi, komşu ülkelerin de projeye katılımına açık olduğunu ifade etti.

Bakan Sadavi, gelecek günlerde dört ülkenin ulaştırma bakanlarının ilk toplantısının yapılacağını aktardı.

İran ile görüşmeler yapıldı, Mısır ile temas yok

İran’ın projeye katılması için kapılarının her zaman açık olduğunu kaydeden Sadavi, “Taraflar arasında görüşmeler oldu ve olumlu sonuçlar var.” dedi.

Bakan Sadavi, Kalkınma Yolu Projesi’nin, Süveyş Kanalı’na nazaran daha avantajlı bir proje olduğunu söyledi.

Projenin, ulaştırma süresinde 12-15 günlük bir zaman tasarrufu sağlayacağını ve böylece ulaştırma giderlerinde da karlı olacağını belirten Sadavi, Büyük Fav Limanı’nın da serbest ticari bölge olacağını kaydetti.

Irak’ın proje konusunda hiçbir aktörle siyasi rekabet içerisinde olmadığını ve projeyi siyasetten uzak tutmak istediklerinin altını çizen Sadavi, Mısır ile konuya ilişkin herhangi bir temasın olmadığını ifade etti.

Sadavi, Kalkınma Yolu’nun bölgesel ve küresel ticarette yeni imkanlar doğuracağını aktararak, şunları söyledi:

“Kalkınma Yolu, siyasetten tamamen uzak ekonomi odaklı bir projedir. Hiçbir tarafla rekabete girmeyeceğiz. Irak ve Türkiye coğrafi konumu açısından ayrıcalıklara sahip. Bunu halklarımızın faydasına kullanacağız.”

IKBY’den güzergahın değiştirilmesi talebi

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), Kalkınma Yolu Projesi’nin kendi topraklarından geçmesini talep ediyor.

Bakan Sadavi, IKBY’nin projeye ilişkin endişe ve beklentilerine de değinerek, “Erbil ile görüşmeler yapıldı. Kürt tarafından güzergahın değiştirilmesi konusunda öneriler geldi. Ancak öneri, İtalyan şirket ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından reddedildi. İtalyan danışman tarafından önerilen mevcut güzergahta devam edilmesi konusunda vurgu yapıldı.” dedi.

Kalkınma Yolu’nun mevcut güzergahının maliyet ve zaman açısından daha avantajlı olduğunun altını çizen Sadavi, “Bu güzergahta ne tünelin ne de köprünün inşa edilmesine ihtiyaç duyulmayacak. Proje kapsamında sadece bir köprü inşa edilecek.” dedi.

Sadavi, projenin Duhok’tan 4,5 kilometre geçerek Fişabur üzerinden Türkiye sınırına ulaşacağını ifade etti.

Proje kapsamında Ovaköy’de kurulması planlanan yeni sınır kapısının yönetimi konusunda Erbil ile Bağdat arasında belirsizlik sürerken, Bakan Sadavi, sınır kapısının idaresi konusunda görüşmelerin ise yakında yapılacağını aktardı.