Kuzey Amerika’da milyonları büyüleyen 2024 yılının ilk tam güneş tutulması dün gökyüzünü süsledi.

Meksika’nın Mazatlan kentinde yerel saatle 11.07’de başlayan güneş tutulması, ABD’nin kuzeydoğu yönüne ilerleyerek 17.16’da Kanada’da son buldu.

Tam tutulma, 6 bin 437 kilometre uzunluğunda, yaklaşık 44 milyon nüfusun yaşadığı Meksika, ABD ve Kanada toprakları üzerinde 186 kilometre genişliğinde bir rota izledi.

ABD’de Dallas, Idabel, Littler Rock, Poplar Bluff, Paducah, Carbodale, Evansville, Cleveland, Erie, Buffalo, Burlington, Lancaster ve Caribou tutulmanın gözlemlendiği belli başlı kentler oldu.

Meksika, ABD ve Kanada’da milyonlarca kişi bu nadir astronomik olaya tanık olmak için tam tutulmanın yaşanacağı bölgelere akın ederken, tutulmayı gözlemlemek için kızılötesi ve ultraviyole ışığı engelleyen sertifikalı Güneş tutulması gözlüklerinin kullanılması önerildi.

Birçok yerde Güneş tutulması nedeniyle meraklılarına yönelik kültürel ve bilimsel etkinlikler düzenlendi; bazı bölgelerde yetkililer, “güneş tutulması turizmi” nedeniyle oluşan aşırı trafik ve insan akını nedeniyle acil durum ilan ederek güvenlik önlemleri almaya çalıştı.

Göz ağrılarındaki artış, tam tutulma sırasında en yüksek seviyeye ulaştı

Gökyüzünde Ay’ın Dünya ile Güneş arasından geçmesiyle oluşan bu kısa gösteri, izleyicileri ışık ve karanlığın dansına hayran bırakırken, bu sırada dijital alanda bir trend ortaya çıktı.

AA muhabirinin arama motorlarının istatistiklerinden derlediği bilgilere göre, ABD genelinde tutulma öncesinde, sırasında ve sonrasında göz ağrısıyla ilgili çevrimiçi aramalarda gözle görülür bir artış yaşandı.

ABD’de tam güneş tutulması rotasında bulunan yaklaşık 32 milyon kişiden gözlerinde rahatsızlık hissedenler internet arama motorlarında bu durumun sebebini araştırmaya başladı.

Kelime aramalarının sıklığını gösteren Google Trends istatistiklerine göre, Google arama motorunda “My eyes hurt (Gözlerim ağrıyor)” ve “Why do my eyes heart? (Gözlerim neden ağrıyor?)” ifadelerinin aranma sıklığı, ABD’de kısmi tutulmanın başladığı saatlerde eşzamanlı olarak artmaya başladı.

Tam tutulmanın yaşandığı sıralarda “My eyes hurt” ifadesinin aranma sıklığında ciddi artış yaşanırken, tam tutulmanın birçok eyaletten maksimum görünürlüğe ulaştığı yerel saatle 14.30 ila 15.00’te en yüksek seviyeye ulaştı.

Tutulmanın sona ermesiyle düşüş gözlendi

Güneş tutulmasının sona ermesiyle ifadenin aranma sıklığı da yerel saatle 16.00’da ciddi oranda düşerken, ilerleyen saatlerde dalgalı seyretti.

Bu artışa katkıda bulunan ilk 5 eyalet ise New Hampshire, West Virginia, Arkansas, Indiana ve Rhode Island oldu.

Bu durum, pek çok kişinin tutulmayı seyrederken güvenlik önlemlerini göz ardı etmiş olabileceğini ve sonuçlarını, ancak gözleri ağrımaya başladığında fark etmiş olabileceğini gösteriyor.

Bununla birlikte benzer şikayetler ve arama sıklığındaki benzer artış, Ağustos 2017’de ABD’de görülen son tam güneş tutulmasında da gözlemlenmişti.

Doğrudan güneş ışığı retinanın hassas dokularına zarar verebilir

Güneş tutulmasına tanık olmak büyüleyici bir deneyim olsa da, arama motorlarına yansıyan bu artış, korunmasız güneşe bakmanın potansiyel tehlikeleri konusundaki farkındalık ihtiyacına işaret ediyor.

Güneş tutulması gözlemlendikten sonra gözlerin ağrımasının başlıca nedenlerinden biri, doğrudan güneş ışığının retina üzerindeki zararlı etkilerinden kaynaklanıyor.

Tutulma sırasında güneşe doğrudan bakmak gözlerde ciddi hasara neden olabiliyor.

Yoğun güneş radyasyonu retinanın hassas dokularına zarar verebilirken, güneş retinopatisi olarak bilinen, göz ağrısı, bulanık görme ve hatta kalıcı görme kaybı olarak kendini gösteren bir duruma yol açabiliyor.

Güneş olayları sırasında özel güneş izleme gözlükleri veya el tipi güneş filtreleri gibi uygun göz koruması kullanmak önem arz ediyor. Böylece zararlı radyasyondan korunabilirken, olası göz yaralanmaları da önlenebiliyor.